پاش دە ساڵ، هێشتا شەقامی کوردی لەهەمان دۆخی ١٧ی شوباتدایە و دەسەڵاتی کوردیش لە هەمان دۆخی سەرکوتکاری و گرتن و کوشتنی دەنگە ناڕازییەکاندایە، ئەو خوێنەی لە ١٧ی شوبات ڕژێنرا، نەک وشک نەبوەتەوە، بەڵکوو تا ئەمڕۆش بە شەقامەکاندا هەڵدەچۆڕێت.
لە ڕۆژێکی وەک ئەمڕۆدا و دە ساڵ لەمەوبەر، زەنگی سەردەمێکی نوێ لە خەباتی مەدەنی و بەگژداچوونەوەی نادادییەکانی دەسەڵاتی حوکمڕانیی هەرێمی کوردستان لە سەرای ئازادییەوە لە شاری سلێمانی، لێدرا. ١٧ی شوباتی ساڵی ٢٠١١ سەرهەڵدانی دەنگە ناڕازییەکان بوو، کە خۆپیشاندانی فراوان دەستی پێکرد و ماوەی زیاتر لە ٦٠ ڕۆژ بەردەوام بوو.
ناوەڕاستی مانگی شوباتی ساڵی ٢٠١١یە و هاوکاتە لەگەڵ بەهاری عەرەبیی، دەنگی ناڕەزایەتی ستەملێکراوان بەرامبەر دەسەڵات لە لوتکەدایە، پریشکی ئەو شەپۆلە هەرێمی کوردستانیشی گرتەوە و لە ڕۆژی ١٧ی شوباتدا لە بەردەرکی سەرای سلێمانییەوە، خۆپیشاندان دەستی پێکرد.
خۆپیشاندەران بەرەو شەقامی سالم بەڕێکەوتن و بە بەردەم بارەگای لقی چواری پەدەکەدا تێپەڕین، پاسەوانانی بارەگاکە بە چەکەوە لە سەربانی بارەگاکەیانەوە، تەقەی ڕاستەوخۆیان لە خۆپیشاندەران کرد و بەهۆیەوە گەنجێكی تەمەن ١٥ ساڵ بەناوی ڕێژوان عەلی شەهید بوو، چەندانی دیکەش بریندار بوون.
لە ڕۆژانی دواتردا، خۆپیشاندانەکان تەشەنەیان كرد و زۆربەی شارو شارۆچكەكانی هەرێمی کوردستانی گرتەوە، لە ماوەی زیاتر لە ٦٠ڕۆژ خۆپیشاندان لە شاری سلێمانی و شارۆچكەی كەلار و چەمچەماڵ و هەڵەبجە، ١٠ گەنج بە تەقەی ڕاستەوخۆی پاسەوانانی بارەگا حزبییەکان شەهید بوون و چەندانی دیكەش بریندار بوون، دواجار لەلایەن هەردوو هێزی دەسەلاتدارەوە، بە زەبری هێز كۆتایی بە خۆپیشاندانەكان هێنرا.
١٧شوبات بە ڕووکەش کۆتایی پێهێنرا، بەڵام دەنگە ناڕازییەکان دانەمرکانەوە و ئەو مێژوە بوو بە کلتور و سیمبۆلێک لە بەرهەڵستکاریی و بە گژداچوونەوەی دەسەڵاتی دیکتاتۆر و گەندەڵ، لەلایەن خەڵکی بەشخوراو و ستەملێکراوەوە، هەروەها ئەو دیوارەی ڕوخاند کە دەسەڵات لە نێوان خۆی و کۆمەڵگادا لە ترس و بیم دروستی کردبوو.
سەرنجڕاکێشە ئێستاش و ئەوساش، دەسەڵاتی هەرێمی کوردستان بۆ جارێکیش بەسەرخۆیدا نەهێنا و لە پەیامی ١٧شوبات تێنەگەشت، ئەوەتا دوای ١٠ساڵ هێشتا شەقام بە هەمان پەیام و داواکارییەوە لە دۆخی ١٧ی شوباتدایە و دەسەڵاتیش لە دۆخی تەقەکردن، ڕەشبگیری و سەرکوتکردنی دەنگە ناڕازییەکاندایە.
لە دوای خۆپیشاندانەکانی ١٧ی شوبات و ڕۆژانی دوایی تا ئەمڕۆش، ئەو پەڵە خوێنە بە شەقامی هەرێمی کوردستانەوە هێشتا وشک نەبوەتەوە و بوەتە هەوێنی دەیان شەپۆلی ناڕەزایەتی فراوان و یەک لە دوای یەک لە دژی سیستمی حوکمڕانیی ئەم هەرێمە.
لە دوای ١٧ی شوباتەوە، ساڵی پار یەکێک بوو لەو ساڵانەی ناڕەزایەتییەکانی شەقام گەیشتە لوتکە و بە گوێرەی ئامارەکان بوو بە یەکێک لە مەترسیدارترین ساڵەکان لە مێژوویی حکومەتی کوردیدا، کە دەسەڵات زۆرترین پێشێلکاری و سەرکوتکاری و ڕەشبگیری تێدا ئەنجام داوە بەرامبەر ڕۆژنامەنوسان و چالاکوانان و دەنگە ناڕازییەکان.
لە سەروبەندی بەڕێوەچوونی خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییەکاندا، تەنها لە ماوەی سێ ڕۆژ لە شار و شارۆچکە جیاوازەکانی هەرێمی کوردستان، هەشت گەنج، بە تەقەی هەڕەمەکیی پاسەوانانی بارەگا حزبییەکان و هێزە ئەمنییەکان شەهید کران، هەروەها زیاتر لە ١٠٠ خۆپیشاندەریش بە گولـلە بریندارکران کە بەشێکیان بە چەکی تاپڕ بریندار کرابوون.
جگەلەوەی لەلایەن دەسەڵاتی پەدەکەوە لە سنوری بادینان و هەولێر، ڕەشبگیریی دەستی پێکرد و زیاتر لە ٧٠ کەس لە چالاکوان، مامۆستا، ڕۆژنامەنوس و کەسی ئازادیخواز لە زیندان ئاخێنراون.
زۆرینەی دەستگیرکردنەکانیش لەسەر هەبوونی نییەتی خۆپیشاندان، یان نووسینی ناڕەزایی لە فەیسبووک و نیشاندانی هەڵوێست لە دژی داگیرکارییەکانی دەوڵەتی تورک و دەسەڵاتدارانی پەدەکە، دەستگیرکراون، هەر دوێنێ لە دادگایەکی درۆینەدا سزای شەش ساڵ زیندانیی بۆ پێنج کەس لەوانە دەرکرا لە هەولێر.
“دەسەڵات بۆ دواوە دەچێت”
ئەم دۆخەی ئێستا لای خانەوادەی شەهیدانی ١٧ی شوبات، بە دۆخێکی خراپتر پێناسە دەکرێت، لەم بارەیەوە ئەحمەد سابیر باوکی منداڵێکی تەمەن ١٢ ساڵ بەناوی ‘گەرمیان کە لە درێژەی خۆپیشاندانەکانی ١٧ی شوبات شەهید کرا، دەڵێت: دەسەڵات بۆ دواوە دەچێت و کۆمەڵێک پیاوکوژ و کۆیلەی لەدەوری خۆی کۆکردوەتەوە، بۆ مانەوەی خۆیان، خاوەن ماف دەکوژن، ئەمانە دیکتاتۆرن تا زووتر بڕوخێن درەنگە.
“هێشتا خوێنی ١٧ی شوبات وشک نەبوەتەوە”
هاوژین مەلا ئەمین، مامۆستای زانکۆ و یەکێک لە ئەندامانی ئەنجومەنی سەرای ئازادیی، دوای ١٠ساڵ بەسەر ١٧ی شوباتدا دەڵێت: هێشتا خوێنی ١٧ی شوبات، وشک نەبوەتەوە، هەموو ئەو ناڕەزایەتی و خۆپیشاندانانەشی لە دواتردا دروست بوون بەرهەمی ئەو بوون، تا ئەمڕۆش شەقام و دەسەڵاتی کوردی لەهەمان دۆخی ١٧ی شوباتدان، تاکە گۆڕانکاری ئەوەیە کە هیچکام لە ناڕەزایەتییەکانی دوای خۆی نەگەشتوونەتەوە ئاستی ١٧ی شوبات.
هاوژین مەلا ئەمین لەبارەی پەیامەکانی ١٧ی شوباتەوە، وتیشی: “ئێمە بە ئاشکرا داوای گۆڕینی سیستمی حوکمڕانی و ڕۆیشتنی بنەماڵەمان دەکرد لە دەسەڵات، داخوازیی ئێمە کەرامەتی مرۆڤ و یەکسانی و سیستمێکی سیاسی دادپەروەربوو شایستە بە مرۆڤ”.
لەبارەی لاوازبوونی دەنگی شەقام لە دوای ١٧ی شوباتەوە، وتی: “ناتوانم ئەو دابەزینە گەورەیەی ئاستی ناڕەزایەتییەکانی خەڵک، لە بزوتنەوەی گۆڕان جیا بکەمەوە، هەموو ئەوەی کە ١٧ی شوبات هێنایە بەرهەم لە سەر ئاستی جەماوەری و ناڕەزایەتی سیاسی، گۆڕان بەکاریهێنا بۆ خۆی و دەستی بەسەرداگرت و خیانەتی لێکرد، چونکە لە پای هیچکام لە خواست و داواکارییەکانی خەڵك نەبوو، ئەمەش بێمتمانەییەکی گەورەی لە ناو خەڵکدا دروست کرد و ئەوەش بوە هۆی دەستەپاچەیی خەڵک بەرامبەر بە دەسەڵات و گۆڕانکاریی”.
ئـ ت
