Hewlêr ile Bağdat arasındaki siyasi rekabetin kurbanı olan halk, bayramı cebi boş karşılıyor

HABER MERKEZİ

Kamu personel maaşları konusu, Kürdistan Bölgesi ile Bağdat arasındaki onlarca büyük sorundan biridir. Her iki taraf da siyasi bir rekabete girmiş ve bu durumu birbirlerine karşı kullanmaktadır. Ancak Bağdat ile Bölge arasındaki bu savaşın ve siyasi rekabetin asıl mağdurları şüphesiz Kürdistan Bölgesi çalışanları ve yurttaşlarıdır.

Maaş sorunu nasıl başladı?

2014 yılında, Başbakan Nuri el-Maliki liderliğindeki Irak Hükümeti, Kürdistan Bölgesi’nin bütçesini kesmeye karar verdi. Bu karar, bağımsız bir ekonominin ilanı ve Kürdistan Bölgesi’nin Türk devletiyle yaptığı 50 yıllık petrol çıkarma anlaşmasının bir sonucu olarak alındı.

O tarihten bu yana, Bağdat yetkilileri sürekli olarak Kürdistan Bölgesi’nin petrol ve iç gelirlerini Bağdat’a vermesini, ardından Bağdat’ın kendilerine bütçe ve maaşları göndereceğini belirtiyor. Mevcut Muhammed Şiya es-Sudani hükümetinde de bu durum defalarca kez tekrarlandı.

Kürdistan Bölgesi ile Bağdat, her yıl Bağdat’ın maaşları göndermesi karşılığında Kürdistan Bölgesi’nin Bağdat’a petrol ve iç gelir göndermesi konusunda anlaşırlar. Ancak şimdiye kadar hiçbir taraf, her yıl tekrarlanan bu anlaşmalara uymadı ve bu anlaşmalar kâğıt üzerinde kalmaya devam ediyor.

2022 yılında Kürdistan Bölgesi ile Bağdat, 2023, 2024 ve 2025 yılları için maaş ve petrol anlaşmazlığını sona erdirmek üzere bir anlaşma imzaladı. Her iki tarafın yükümlülükleri ve hakları, Bölge’nin SOMO petrol şirketine petrolü teslim edeceğini ve Bağdat’a iç gelirinin %50’sini ödeyeceğini öngören anlaşmada belirtildi. Karşılığında Kürdistan Bölgesi, yıl için Irak bütçesinden kendi payı olan %12’yi alacaktı.

Kürdistan Bölgesi’nin mevcut hükümeti, son üç yılda Bağdat’a 98 milyar dinar aktardı. Bu miktarı kademeli olarak 51 milyar dinara düşürdü ve en son geçen ay Bağdat’a gönderdi.

Bağdat ise karşılığında, Kürdistan Bölgesi çalışanlarının maaşlarını bazı aksaklıklarla birlikte son üç yıldır gönderdi. Ancak bugün Bağdat, Kürdistan Bölgesi’nin, Bölge ile Bağdat arasındaki anlaşmaya uymadığını ve Irak genel bütçe yasasını ile varılan anlaşmaları uygulamaktan sürekli kaçındığını belirtiyor.

Bu karmaşık sorunu çözmek için Irak Federal Mahkemesi, Kürdistan kamu personel maaşları sorununu Bölge ile Bağdat arasındaki siyasi anlaşmazlıklardan uzak tutmaya karar verdi. Mahkeme ayrıca, Bağdat’ın çalışanların maaşlarını göndermesini ve Bölge hükümetinin de Bağdat’a petrol ile iç gelirleri devretmesini zorunlu kıldı.

Sorun bu noktaya nasıl geldi?

Kürdistan Bölgesi Hükümeti Doğal Kaynaklar Bakanlığı, 19 Mayıs’ta iki Amerikan petrol şirketi HKN Energy ve ONEX Group ile iki enerji anlaşması imzaladı.

Anlaşmanın imzalanmasından birkaç gün önce, KDP Başkanı Mesud Barzani Hewlêr’de yaptığı açıklamada: “Artık Kürdistan Bölgesi’ne bu şekilde gönderilen maaşları kabul etmiyoruz. Bağdat’tan maaş almasını dilenmiyoruz. Bu nedenle, bu tür maaş transferlerini kabul etmiyoruz.” dedi.

Barzani’nin bu tehdidi ve Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin imzaladığı iki anlaşma, Kürdistan Bölgesi ile Bağdat arasındaki ilişkileri kötüleştirdi. Anlaşmadan birkaç gün sonra, Irak Maliye Bakanı Tayf Sami, Kürdistan Bölgesi’ndeki tüm çalışanların maaşlarını kesmeye karar veren resmi bir kararname yayınladı. Sonuç olarak Bağdat, Bölge çalışanlarının Mayıs ayı maaşlarını Kurban Bayramı’ndan önce göndermesi gerekirken askıya aldı ve göndermedi.

Geçtiğimiz hafta KDP, Güney Kürdistan’daki tüm partileri, Bağdat’ın kararına karşı ortak bir karar almak üzere Pirmam’da acil bir toplantıya davet etti. Ancak muhalefet partileri bu daveti reddetti ve toplantıya yalnızca birkaç parti katıldı. Toplantıda alınması beklenen hiçbir karar alınmadı.

Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nden bir heyet, yakın zamanda Irak Başbakanı ile çalışan maaşlarının gönderilmesi temelinde bir araya geldi ancak bu çabalar da sonuçsuz kaldı. Sudani, geçen salı günü Kürdistan İslami Birlik Partisi’nin (Yekgirtû) Irak Parlamentosu’ndaki fraksiyonu ile yaptığı görüşme sonrası konuya dair açıklamalarda bulundu.

Sudani: Maaşlar için para gönderiyoruz, Bölge çalışanlara ödeme yapmıyor

Sudani, Yekgirtû ile yaptığı görüşmede şunları söyledi: “Kürdistan Bölgesi bizimle dalga geçiyor. Petrol gelirleri Bağdat’a gönderilmiyor. Petrol satıyorlar ancak gelirleri bilinmiyor. Biz maaş gönderiyoruz, Kürdistan Bölgesi çalışanlarına ödeme yapmıyor. Buna rağmen Bağdat’tan maaş talep ediyorlar, sonra bizi tehdit ediyorlar. Öte yandan Bağdat’a haber vermeden gidip petrol sözleşmeleri imzalıyorlar.”

Sudani, ayrıca Irak Başbakanı olarak hiçbir siyasi veya hukuki destek almadan Kürdistan Bölgesi’ne maaş göndermeyeceklerini kaydetti.

Buna karşılık Kürdistan Bölgesi Hükümeti, Bölge’nin talep edilen miktara göre aylık gelirini gönderdiğini ve petrolü teslim ettiğini, ancak Bağdat’ın petrol ihracatını engellediğini belirtiyor. Aynı zamanda kamu personellerinin listesini şeffaf ve açık bir şekilde Bağdat’a sunduğunu ekliyor.

Kürdistan Bölgesi ile Bağdat arasındaki siyasi çekişmenin ortasında kalan Kürdistan Bölgesi çalışanları, bu çekişmenin mağduru oldu ve bu bayramı cepleri boş geçirecek.

Öte yandan Kürdistan Bölgesi Hükümeti Maliye Bakanı Awat Şêx Cenap Nuri konuyla ilgili olarak; “Eğer Bağdat maaş göndermezse o zaman bizim bir alternatifimiz var ve çalışanlarımıza petrol geliriyle ve iç gelirle maaş ödeyebiliriz.” ifadelerini kullandı.

Bu açıklamaya karşılık kamu personelleri ve yurttaşlar, “Kürdistan Bölgesi Hükümeti bu iki gelir kaynağıyla maaş ödeyebiliyorsa, neden bu bayramda maaşları ödemiyor ve Bağdat’tan maaş talep ediyor?” diye soruyor.

fm