Peşmerge Bakanlığına veya Irakta savunma kuvvetlerine bağlı olmayan Roj çeteleri Güney Kürdistan’da kanun dışı olarak bulunuyor. KDP bu güçleri şimdilerde Behdînan’a ve gerilla alanlarına göndererek özgürlük gerillalarına karşı kullanıyor. Siyasi araştırmacılar bu gücü ‘paramiliter’ bir güç olarak tanımlayarak, “KDP bununla Türkiye’nin amaçları ve stratejileri doğrultusunda hareket ediyor ve buda büyük bir suç” ifadelerini kullanıyor.
Türk devletinin Medya Savunma Alanlarına yönelik saldırılarının artmasıyla birlikte Mart 2020’den bu yana KDP askeri hareketliliğini arttırmış durumda. Tanklar, zırhlı araçlar ve ağır silahlarla Medya Savunma Alanlarına ve gerilla bölgelerine giden KDP’nin silahlı güçlerinden biri olan Roj ise Rojavayê Kurdistanêlilerden oluşuyor.
KDP’nin 28-29 Ağustos’ta Xelifan’da attığı pusuda 7 kişilik bir gerilla grubundan 5 gerilla şehit olmuş, saldırıdan 16 gün sonra pusudan kurtulan bir gerilla yoldaşlarının yanına ulaşmıştı. Diğer gerillanın ise yaralı bir halde KDP’nin eline geçtiği ihtimali olduğu belirtilmiş, PKK konu ile ilgili KDP’den bilgi istemiş ancak KDP resmi bir cevap vermemiş ve cenazeleri teslim etmemişti.
ANHA’da 13 Ekim’de yayınlanan bir habere göre gerilla güçlerine yönelik saldırının talimatı, Zêrevanî Özel Kuvvetler Komutanı Ezîz Weysî ve peşmerge sorumlularından Dilovan Rubarî tarafından verildiği belirtilmişti. Aynı haberde KDP’li Ezîz Weysî’nin gerillaların öldürülmesi kararını verdiğini ve Roj çetelerinin KDP adına bu kararı uyguladığı ifade edilmişti.
Roj çetelerinin gerillalara yönelik bu saldırısının ardından Roj çetelerinin varlığı Kürt halkında ve medyasında tartışılan bir gündem maddesi oldu. Kiralık olan ve Kürdistan Bölgesi yurttaşlarından oluşmayan Roj peşmergeleri varlığını kanun dışı olarak sürdürüyor. KDP, peşmerge adı altında bu güçleri gerilla alanlarına göndererek saldırılar düzenliyor ve gerillaları şehit düşürüyor.
Roj çetelerinin Kürtler arasında herhangi bir statüsü bulunmuyor, ayrıca Peşmerge Bakanlığı onlarla bağlantılı olmadıklarını açıklamıştı. Ancak maaşları Kürdistan Bölgesel Hükümeti bütçesinden ödeniyor ve aylık giderleri yaklaşık 15 milyar dinarı buluyor. Geçmişte Şengal, Rojavayê Kurdistanê ve Libya’ya yönelik saldırılara katıldılar. Şu anda ise Behdinan bölgesinde gerillalara karşı savaşıyorlar.
Roj çeteleri 12 Nisan 2012 tarihinde KDP Genel Başkanı Mesûd Barzanî tarafından zêrevanî adıyla kuruldu. Rojavayê Kurdistanê’ye yerleşemeyen bu çeteler daha sonra Güney Kürdistan’daki kamplara yerleştirilerek Türk MİT’i tarafından silahlandırılarak eğitildi ve onlara mühimmat sağlandı.
Önce “Rojava Pêşmergeleri” adını kullansalar da sonrasında kendilerine “Roj Pêşmergeleri” adını verdi. Yaklaşık 8 bin üyesi bulunan çetenin üyelerinin çoğu Rojavayê Kurdistanêli. Son dönemlerde ise Bakurê Kurdistanê ve Başûrê Kurdistanêli yurttaşları da bu çete grubuna almaya başladılar.
Roj çetelerinin son dönemlerde karıştığı bazı eylemler:
- Bu çeteler Halep’teki Kürt mahallelerinde provakatif eylemler düzenldi ve 2013 yılında El Nusra ile birlikte Til Eran ve Til Hasilê katliamlarına katıldılar.
- Bu gruplardan bazı kişiler Til Eran ve Til Hasilê katliamlarının ardından Gaziantep’teki toplantıya katıldı. Efrîn’de Qestel Cindo saldırılarında ÖSO saflarında yer aldı.
- Kobanê’de Kürtlere karşı kendi üyelerine silah dağıttılar, bazı üyeleri ÖSO adına vergi topladı.
- Cizîrê’de Neviyên Barzanî, Mîşel Temo, Şêx Maşûq Taburlarını kurdular ve öncelikli hedefleri Kürt grupları oldu.
- 2013 yılında El Nusra çeteleri Serêkaniyê’ye saldırdığında onlardan bir grup Serêkaniyê’ye geçti, diğer grup ise şehirde onları bekledi.
- Serêkaniyê saldırısı kırıldıktan sonra önce Serêkaniyê sınırlarına çekildiler ardından Hewlêr’e geçtiler.
- Dêrik, Qamişlo ve Tirbêspiyê’de YPG yönelik bombalı saldırı gerçekleştirdiler. Eylemin ardından tutuklanan bazı üyeler Güney Kürdistan’da eğitim gördüklerini itiraf etti.
- Üyeleri Bînaslawa, Xinis ve Başîka’daki kamplarda Türk ordusu ve istihbaratı tarafından eğitildi.
Şengal
3 Mart 2017’de Xanesor’da Êzidîlere saldırdılar
2 Mart 2017’de kendilerine “Roj Pêşmergeleri” diyen silahlı bir grup Duhok Sihêla’dan Şengal Sinûnê’ye geçerek, YBŞ/YJŞ savaşçılarının kontrolünde olan Xanesor’a ilerlemeye başladı.
3 Mart sabahında bu çeteler ağır silahlarla saldırı başlattı. Çeteler 30 Hammer, zırhlı araçlar ve ağır silahlarla saldırıya geçti karşılığında YBŞ/YJŞ savaşçıları ve Êzidxan Asayişi karşılık verdi.
Saldırılar başladığında Şengal alanından 2 HPG gerillası bölgeye gelerek arabuluculuk yapmak istedi. 2 gerilla askeri araçların karşısına geçerek onları durdurmak istedi ancak çeteler gerillaları hedef alarak onları şehit etti. Özgür basın tarafından kameraya alınan bu görüntüler bütün Kürdistan’da ve dışarıda büyük bir öfkeye sebep oldu.
Saldırıların başladığı 3 Mart’ta bölgedeki savaşı takip eden gazeteci Nujiyan Erhan yaralandı. Nujiyan 19 gün sonra 22 Mart’ta Rojava’daki Hesekê hastanesinde şehit oldu. Nujiyan’ın cenazesi 25 Mart’ta Şengal’de defnedildi.
Libya
12 Nisan 2020’de Libya Ulusal Ordusu Sözcüsü Ahmed El-Mismarî, Türk devletinin Libya’ya gönderdiği çetelerin arasında “Roj Pêşmergeleri” isimli bir grubun olduğunu ifade etmişti. El Mismarî, “Şakir Ferman Salih Bonciq Hîrkefê” isimli bir çete üyesinin Hewlêr’de Roj çetelerinden eğitim aldığını ve söz konusu kişinin Hesen Cizirî ismiyle bilinen Rojava Tirbêspiyêli biri olduğunu belirtmişti.
Araştırmacılar ve siyasi analistler bu çetelerin Irak ve Kürdistan Bölgesinin huzuru ve güvenliği için tehdit olduğunu belirtmiş, bu gücün KDP tarafından kullanılmasının Türk devletinin stratejisi ve çıkarına olduğunu ifade etmişti.
‘Paramiliter bir güç’
Siyasi Araştırmacı ve Hukukçu Aram Hacî, “KDP neden bu güçleri kullanıyor?” sorusuna “Paramiliter ya da kiralık bir güç. KDP’nin stratejisini ve siyasetini korumak amacıyla hizmet ediyor. Bu güçlerin bir bölümü AKP’nin Kafkas, Çeçen, Afgan ve Suriyeli kişilerden oluşan paramiliter güçleri gibi Ankara hükümetinin stratejisine uygun hareket ediyor.
Aram Hacî, Roj çetelerinin KDP’nin Türk ordusuyla casusluk ve istihbarat ilişkileri düzeyi dışında hükümete hiçbir kazanımı olmadığını ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi ve Irak’ın ulusal sorunlarına hizmet etmediklerini belirtti.
‘Yasal bir güç değil’
Çetelerin yasal statüsüne dikkat çeken Aram Hacî, “ Roj çeteleri yabancı kişilerden oluşuyor ve KDP’nin parti çıkarları doğrultusunda hareket ediyor. Güney Kürdistan’da yasal bir tanımlamaları bulunmuyor. Peşmerge Bakanlığına ya da Kürdistan Bölgesi Asayişine bağlı yasal bir güç değil. Bu güç sadece bölgenin işgali için Türkiye’nin strateji doğrultusunda KDP’ye kabul ettirilmiş bir güç. Böylesi bir gücün oluşturulması ve kullanılması Irak’ın egemenliğini çiğniyor, bu gücü kullananlar ise suç işliyor. Aynı zamanda bu suçun büyük de bir cezası bulunuyor.
‘Konu hakkında suç duyurusunda bulunacağız.’
Önceki dönem Kürdistan Bölgesi parlamenteri olan ve şimdi ise Kürdistan Komela Dadgerî Irak parlamenteri olan Soran Omer, “Bu çetelerin varlığı yasal değil, üyeleri Kürdistan Bölgesi yurttaşlarından oluşmuyor. Bu konu hakkında suç duyurusunda bulunacağız. Çünkü resmi olarak Irak kimliklerine dahi sahip değiller, onlar için kimlik çıkarılsa bile bu yasal değil.’
(rb)
