2018 Kürdistan Bölgesi Panoraması: İşgal saldırıları

Referandumdan sonra Kürdistan Bölgesi’nde başlayan süreç ve krizli durum giderek derinleşti. Siyasal, ekonomik, toplumsal kriz ve belirsizlik ile Kerkük, Xurmatu, Xaneqin bölgelerindeki 2018’de daha da derinleşti. Türk ordusunun Başur topraklarını işgal saldırıları, hükümetin tepkisizliğine rağmen halkın sokaklara dökülerek hükûmete tepki gösterdiği bir aşamaya geçti.

Türk devleti DAİŞ-Nusra-ÖSO ve diğer gruplardan devşirdiği çetelerle, Efrîn’e dönük işgal ve katliamının ardından karıştırma, teslim alma ve işgalini genişletme amacıyla Mart’ta yönünü 2018’de bir kez daha yönün Başur’a çevirdi. İşgal girişimini tehdit, şantaj politikaları ile hala devam ettiriyor.

Bradost alanındaki işgalini genişletme; Qendil, Bradost alanları başta olmak üzere Başurê Kürdistan’ın birçok sivil yerleşim yerlerine hava saldırılarını başlattı. Bir yandan hava saldırılarını sürdürürken öte yandan da Başurê Kürdistan’ı parçalama, hükûmet ve partiler, örgütler arasında çelişki yaratma, birbirine düşürme politikalarını izlemeye başladı. Sadece parti, örgüt ve siyasi şahsiyetleri arasında bir çelişki yaratıp birbirine düşürmekle kalmadı. Aynı parti, örgütler içine kadar elini uzatıp yönetimleri arasında da çelişkiler yaratıp birbirine düşürme politikalarını izlemeye başladı.

Başur’a ve işgale dair 2018 yılında birçok gelişme yaşandı. Şüphesiz 2018’e gerillaların işgale karşı Türk ordusunu bozguna uğratması, büyük eylemler yapması damga vurdu. Yine Başur halkının işgale karşı ortaya koyduğu eylemler de bir o kadar ses getirdi.

2018’de Başurê Kürdistan’a yönelik işgal saldırıları ve işgale dair yaşanan gelişmeler şöyle:

*Anough (Êdî Bes e-Artık Yeter) Örgütü 3 Şubat’ta Türk askerlerinin Başur Kürdistan’ından çıkarılması ve karargahlarının kapatılması için imza kampanyası başlattı. 16 günde 10 bin imza toplandı ve 1 Mart’ta da Kürdistan Bölgesi hükümeti ve Bölge Parlamentosu’na teslim edildi.

*İşgalci Türk devleti 21 Mart’ı 22 Mart’ta bağlayan gece Çoman ilçesine bağlı Baleyan bölgesini bombaladı. Bombardıman sonucu Dirbaz Mihemed Yunis Bejen Mistefa, Mihemed İsmail Himed, Şero Mehmud İbrahim ismindeki 3’ü pêşmerge 4 kişi katledildi.

*Türk devleti 1 Nisan’da Binare Qendil’e bağlı birçok köyü ve Qendil’in Merado köyünde bulunan Şehid Simko ve Şehid Gulan şehitliklerini bombaladı. Bombardıman sonucu şehit mezarları talan edildi ve şehit eşyalarının bulunduğu müze ise tamamen yıkıldı.

*Türk savaş uçakları 8 Nisan’da Dihok’un Amediye ilçesinin Şeladize beldesindeki Nerwe Sito köyünü bombaladı. Bombardıman sonucu tarlada çalışan 3 kardeş Remezan Mihemed, Tahir Mihemed ve Mecid Mihemed katledildi. Katledilen kardeşlerin yakınları parçalanmış cenazelerini bir hafta süren çabaları sonucunda bölgeden alabildi. 3 kardeş bir hafta sonra 15 Nisan’da yakınları ve bölge halkının katılımıyla Şeladize’de toprağa verildi.

* RJAK’ın öncülüğünde Başur’da 21 Nisan’da 8 farklı merkezde yüzlerce kişi Türk devletinin işgal saldırılarına karşı Sidekan’a yürüdü. Süleymaniye, Hewlêr, Ranya, Qeladizê, Şarezûr, Kerkûk, Kelar ve Qendîl’den yurttaşlar yola çıkarak, Hewlêr’ın Qesrê beldesine bağlı Balayan köyüne gitti. Balayan’da toplanan kitle, buradan Sîdekan’a doğru gitmek isterken, Qesrê beldesindeki KDP asayişi kontrol noktasında engellendi. Qesrê kontrol noktasından kitlenin geçişine izin vermeyen KDP asayişi, “Emir yukardan geldi” diyerek, kitlenin geçişine izin vermedi.

Türk devletinin Başurê Kürdistan’a yönelik işgal saldırılarının sürdüğü bir dönemde Erşed Hisên Lolani Sidekan’ın Bermizê köyünde Türk ordusunu karşıladı. 1 Haziran 2018’de işgalcileri karşılayan Lolani, 30 Eylül’de yapılan parlamento seçimlerinde KDP’den parlamenter seçildi.

*Bradost’a yönelik işgal saldırılarının arttığı bir dönemde 6 Haziran açıklama yapan Kürdistan Bölgesi Hükümet Sözcüsü Sefin Dizeyî, adeta işgali meşrulaştırarak, “PKK güçleri sınır bölgelerinde olmasaydı, Türk askerleri de gelmezdi. Umut ediyorum ki PKK bu bölgeleri terk eder” ifadesini kullandı.

*Süleymaniye’de 6 Haziran’da İşgale Karşı Ulusal Cephe kuruldu. Ulusal Cephe kurulduğu günden beri Türk devletinin işgal saldırılarına karşı, birçok eylem ve etkinlik düzenledi.

*Kürdistan Gençlik Yurtseverler Hareketi ve Mücadeleci Genç Kadınlar Birliği öncülüğünde 8 Haziran’da Binarê Qendil’de Canlı Kalkan eylemini başlattı. Canlı kalkan eyleminin sürdüğü 3 ay içerisinde Süleymaniye, Kerkük, Ranya, Çemçemal, Koye, Qeladiz, Germiyan, Mexmur, Şengal gençleri ve Rojava Kürdistanı Gençleri ile Enternasyonalist gençler Canlı Kalkan eylemini devraldı. Gençlerin eylemi 7 Eylül’de sonlandırıldı.

*Hewlêr’de 17 Haziran’da Pêşmerge Bakanlığı’na bağlı 30 pêşmergenin Türk devletinin Başurê Kürdistan’a yönelik işgal saldırılarına tepki gösterdiği için gözaltına alındı.

*Türk Devletinin İşgal Saldırılarına Karşı Halk İnisiyatifi, öncülüğünde 22 Haziran’da Qendil’deki büyük yürüyüşe katılmak üzere Dıhok, Hewlêr, Süleymaniye, Kerkük, Germiyan, Raperîn, Şarezgor, Kifri, Xurmatu, Çemçemal, Ranya ve birçok merkezden binlerce kişi kitlesel bir şekilde Qendil’e yola çıktı.

* Türk Devletinin İşgal Saldırılarına Karşı Halk İnisiyatifi öncülüğünde 22 Haziran’da Dıhok, Hewlêr, Süleymaniye, Kerkük, Germiyan, Raperîn, Şarezgor, Kifri, Xurmatu, Çemçemal, Ranya ve birçok merkezden Qendil’e gelen binlerce kişi işgale karşı yürüdü.

*Türk devletinin işgal saldırılarına karşı 23 Haziran’da Ulusal Cephe, Süleymaniye’de kitlesel bir miting düzenledi. Seholeke Caddesi’nde başlayan yürüyüş Nali Parkı’na kadar sürdü. Yürüyüşe çok sayıda sivil toplum örgütü, aydın, yazar, akademisyen, sanatçı, din alimleri, siyasi parti ve örgütlerin yanı sıra binlerce kişi katıldı.

*Türkiye’deki 24 Haziran seçimleri öncesinde AKP ve Türk Cumhurbaşkanı Erdoğan propaganda meydanlarındaki temel argümanlarından biri, Bradost, Qendil’e yönelik işgal saldırılarıydı. Türk devletinin bölgede yürüttüğü işgale karşı bir yandan Başûrê Kurdistan halkı öte yandan gerillanın Mart ayından bu yana yaptığı etkili eylemler planın yürümesine açık bir şekilde engel oldu.

*Türk ordusu 30 Haziran’da Barzan bölgesindeki Şerwan beldesine bağlı Helanya köyüne top atışı yaptı. Yapılan top atışı sonucu Dinya Reşid Naci (19) genç kadın yaşamını yitirdi.

*PKK’yi “işgalci”, Türk işgal güçlerini de “dost” olarak gören Kürdistan Bölgesi Neçirvan Barzani ise 4 Temmuz’da “PKK Kürdistan Bölgesi’nin büyük bir bölümü işgal ederek, buradan Türkiye’ye saldırılar düzenliyor” açıklamasında bulundu. Bununla da yetinmeyen Barzani, Türkiye’de 24 Haziran’daki baskın seçim sonuçlarının ardından Türk Cumhurbaşkanı’nı telefonla arayan ilk arayanlardan olan Neçirvan Barzani, Erdoğan’ı kutladı.

*Ulusal Cephe öncülüğünde 6 Temmuz’da Başurê Kürdistan’ın 9 merkezinde Türk devletinin işgal saldırılarına karşı eş zamanlı kitlesel yürüyüşler düzenlendi. Hewlêr, Süleymaniye Kerkûk, Kelar, Qeladiz, Derbendîxan, Çemçemal, Ranya, Halepçe’de yapılan kitlesel yürüyüşlere on binlerce kişi katıldı.

*6 Temmuz’da Kanimase Karakol’undan Amediye’nin Kanimasi bölgesinde bulunan Ravina köyüne havan topu atan Türk ordusu, arılarını Gamerke bölgesine götüren Macid Sileman Permos katledildi.

*Qendil halkını temsilen Türk devletinin işgal saldırılarına karşı 9 Temmuz’da bir heyet Hewlêr’deki Kürdistan Bölgesi parlamentosunda görüşmeler yaptı.

*Türk savaş uçakları 13 Temmuz’da pêşmergenin kontrol noktasına 100 metre, Koçka Park alanına ise 250 metreye yakın bölümünü bombaladı. Bombardıman sonucu köylülerin evi zarar gördü ve bir araç ise kullanılamaz hale geldi.

*Rojava Gençlik Birliği (YCR) ve Genç Kadın Birliği (YJC), işgalci Türk devletinin işgal saldırılarına karşı ve Qendil’de gençlerin başlattığı Canlı Kalkan eylemine destek vermek için 22 Temmuz’da Sêmalka Sınır Kapısı’nda çadır kurdu.

*Türk ordusunun Zaxo’nun Girezerel köyüne 2 Ağustos’ta yaptığı saldırıda bahçede çalışan12 yaşındaki Mahir Eli isimli Êzidî çocuk katledildi.

*Şengal Êzidî Koordinasyonu Üyesi Zeki Şengali (İsmail Özden) Şengal’in Koço köyü katliamı yıldönümünde yaşamını yitirenleri anısında düzenlenen törenin dönüşünde işgalci Türk ordusunun suikastı sonucu şehit oldu.

Zeki Şengali’ye yönelik suikast 15 Ağustos’ta Türk savaş uçakları tarafından yapıldı.

*İşgalci Türk devletinin 15 Ağustos günü Şengal’de düzenlediği hava saldırısı sonucunda şehit düşen Êzidi Koordinasyonu Üyesi Mam Zeki Şengalî’nin güvenliğini sağlayan Mahir Serhat Şengalî de yaralandı. Mahir Serhat tedavi gördüğü hastanede 29 Ağustos’ta şehit düştü.

*Türkiye’nin Bağdat Büyükelçisi Fatih Yıldız, Kurban Bayramı’nda (21 Ağustos) Kerkük’e giderek Büyük Nur Camisi’nde bayram namazını kıldıktan sonra “Kerkük bizim için ata toprağıdır, buradakiler için de Türkiye aynı şekilde ata toprağıdır” diyerek, Kerkük üzerine AKP’nin uygulamak istediği planı açık bir şekilde ortaya koydu. Türmen Cephesi Başkanı Erşad Salihi üzerinden bölgede aktif rol almak istiyor. Kerkük’te silahlı grupları eğittiği ve maaşlarının da Türkiye tarafından verildiği açık bir şekilde dillendiriliyor. Irak ve Kürdistan Bölgesi’ndeki belirsizlikler, sorunlardan faydalanan Türkiye bölgenin yeniden şekillenmesinde aktif rol almak istiyor.

*Irak Bakanlar Kurulu ve Ulusal Güvenlik Meclisi, Bağdat’ta Başbakan Haydar Abadi başkanlığında 16 Eylül’de ulusal güvenlik gündemiyle toplandı.

Abadi’nin, Irak Dışişleri Bakanı’ndan Türkiye’nin Irak’ta operasyon adıyla sınırları bir hayli ihlal ederek gerçekleştirdiği saldırıların belgelemesini istediği toplantıda, Türkiye’nin saldırılarının belgelenip Birleşmiş Milletler’e (BM) sunulması kararlaştırıldı. TSK’nin sınır ihlallerinin önüne geçmek için ise Irak sınır muhafızlarının Türkiye-Kürdistan sınırında konuşlandırılmasına karar verildi.

Toplantıda şu kararlar alındı:

“-İçişleri Bakanlığı federal polisi tekrar örgütlenmesi için gözden geçirecek,

-Dışişleri Bakanlığı Türkiye’nin Irak hava sahasına yönelik ihlallerini Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde belgeleyecek ve Ulusal Güvenlik Meclisi’nin gündemine getirecek,

-Türkiye-Irak sınırının güvenliğinin sağlanması ve ihlallerin önüne geçilmesi amacıyla sınır boyunca asker yerleştirilmesi ve gerekli ihtiyaçların karşılanması için hazırlıkların tamamlanması,

-Irak ve Macaristan İçişleri Bakanlıkları arasında “karşılıklı güvenlik anlayış bildirisi”nin görüşülmesi ve onaylanması için İçişleri Bakanlığı’na yetki verilmesi.”

*Türk savaş uçakları 14 Kasım’da Dıhok’un Amediye ilçesine bağlı Eredin köyüne yönelik hava yaptığı hava saldırısında 3 sivil katledildi. Köylüler, arı kovanlarına bakmak için çıktığı sırada yapılan hava saldırısında Remezan Mihemed Ebdulrehîm, Îsmaîl Hesen Qebalin, Dilovan Esleh Hesen katledildi.

*Türk devletinin 13 Aralık’ta Şehit Rüstem Cudi (Mexmur) Mülteci Kampı’na yönelik yaptığı hava saldırısında aynı aileden 3 olmak üzere 4 kadın şehit düştü. Saldırıda 73 yaşındaki Asya Ali Muhammed, 26 yaşındaki kızı Narinç Ferhan Qasım, torunu 14 yaşındaki Evin Kawa Mahmud ve 23 yaşındaki Eylem Muhammed Emer’in saldırıda şehit düştü.

Aynı gün Şengal’ın Şilo Vadisi ve çevresi Türk savaş uçakları tarafından bombalandı. Saldırıda çalışmak için Kobanê’den Şengal’e gelen Xelîl Xalid Cio, Mistefa Hecî ve Mehmûd Xan Temo isimli siviller şehit düştü.

*Türk savaş uçakları 22 Aralık’ta Qendîl’in Suredê köyüne yönelik bombardımanda 2 kişi yaralandı.

2018’e gerilla eylemleri damga vurdu!

Hiç şüphesiz 2018 yılında “İşgal”e dair birçok gelişme yaşansa da 2018’e gerillaların Türk ordusunu bozguna uğratması, büyük eylemler yapması damga vurdu.

Erdoğan ve AKP’nin Aralık 2017’de başlattıkları Bradost işgal saldırılarını Mart 2018’de yeniden ciddi bazı hazırlıklarla yeniden başlattı. Mart ayından Nisan ayına kadar savaş uçakları, bölge üzerinde keşif uçakları, kobra helikopterleriyle 24 saat durmadan bombardımana başvurmalarına rağmen sadece ve sadece 5 kilometre kadar ilerleyebildi.

Siro, Partizan ve Lelkan Tepeleri’ne yoğun havan saldırıları, top atışlarının ardından tepelere askerler indirildi. Bu tepelere indirilen askerler her taraftan gerillanın hedefi haline geldi. Gerilla, Türk devletinin adı geçen tepelere askerlerini indirdikten sonra 80 civarında eylem gerçekleştirdi. Gerilla gerçekleştirdikleri eylemlerin büyük bir çoğunluğunu da görüntüledi.

270’in üzerinde asker öldürüldü

Gerillanın gerçekleştirdiği eylemlerde HPG’nin yaptığı açıklamalarda işgal saldırılarının arttığı dönemde en az 270 asker öldürüldü. İşgalci Türk devleti ve Erdoğan, Bradost alanının Lelikan, Ali Direj Boğazı, Partizan, Avdol Kovi’de üst üste, görüntülerle belgeli ağır darbeler alınca, bu darbeleri gizlemek için bir anda “Qendil’e ilerliyoruz” şeklinde yaptırdığı haberlerle gündemi saptırmak istedi. Ancak Türk devletinin oynadığı tüm oyunlara rağmen gerillanın eylemleri büyük yankı uyandırdı.

(eo)