2021’de Êzidîler saldırılar karşısında özerklik ve özgürlük için direndi

ÎBRAHÎM ÊZIDÎ / ROJNEWS

2021 yılında Êzidîler, ağır saldırılara karşı büyük bir direniş gösterdi. Elbette bu saldırılardan ötürü ağır bedeller ödendi. Şengal’in özerkliğini güvence altına alma çabaları, 9 Ekim anlaşmasının onaylanmasından bu yana yoğunlaştı. Özerk Yönetim’in bu siyasi ve sosyal hamlesine karşılık işgalci Türk devleti ve müttefiki KDP, Irak hükümetinin gözü önünde  Êzidîlerin öncülerini hedef aldı. Şengal, yıl içerisinde Türk devleti ve KDP’nin saldırılarının hedefi oldu.

Êzidîler, Mustafa Kazimi hükümeti, Türk devleti ve KDP arasında imzalanan 9 Ekim 2020 anlaşmasına direnişle karşılık verdi. Bu anlaşma, bir aşiretin Êzidî halkı üzerinde vermiş olduğu bir karardı. Bir yıl içinde Êzidîler iradeleri ve direnişleriyle bu anlaşmayı bozmayı başardılar. 9 Ekim Anlaşması’nın iptali ve Şengal’in özerkliğinin güçlendirilmesinin ardından Êzidîlere yönelik hava saldırıları arttı ve özellikle Seîd Hesen ve Merwan Bedel gibi Êzidî toplumunun öncüleri hedef alındı.

Sikêni Hastanesi’nden Xanesor Halk Meclisi’ne kadar sivil toplum kuruluşlarına yönelik yaygın saldırılar oldu. Tüm bu saldırıların amacı Êzidî toplumun iradesini kırmak ve Özerk Yönetim’i dağıtmaktı. Ancak Êzidîler tüm bu vahşi saldırılara rağmen geri adım atmadı ve Şengal’in özerkliğine sahip çıktı. Tüm saldırılara rağmen tüm halk meclislerinde örgütlülük konferanslar düzenlendi, yüzlerce Êzidî genç Êzidî Asayişine, YBŞ ve YJŞ saflarına katılmak için eğitim gördü. Başta genç Êzidîler  olmak üzere Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın fikir ve felsefesiyle örgütlenen Êzidîler, Önder Öcalan Öcalan’ın özgürlük mücadelesinde aktif rol aldı. 2021’deki vahşi saldırılar ve ağır kayıplar Êzidî toplumunun iradesini kırmadı, aksine güçlendirdi. Êzidî toplumu, Şengal’in statüsünü güvence altına alma iddiasıyla yeni yıla giriyor.

Êzidî toplumu, 2021 yılını direnişle karşıladı. Êzidî Asayişine destek için Şengal halkı nöbet çadırına giderek yeni yıl akşamını kutladı.

Şengal Özerk Yönetimi Yürütme Konseyi yılın ilk toplantısını 8 Ocak’ta gerçekleştirdi. Toplantıda, Şengal’e yönelik planlara karşı mücadeleyi güçlendirmeye yönelik eylemlerin sürdürülmesi kararlaştırıldı.

28 Ocak’ta Şengal Özerk Bölgesi’nden bir heyet; Iraklı, Mısırlı ve Rus yetkililere Şengal anlaşmasının iptali için bir dilekçe sundu.

6 Şubat’ta Şengal’deki toplu mezarlardan çıkarılan 104 Êzidî yurttaşın cenazesi, Şengal’in Koço köyünde düzenlenen törenle toprağa verildi.

1 Mart’ta Êzidî Kadın Özgürlük Hareketi’nin (TAJÊ) 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü kutlamalarının hazırlıklarına başlamasının ardından yüzlerce Êzidî kadın 8 Mart’ı kutlamak için Kers Vadisi’ne akın etti.

3 Mart’ta yüzlerce Êzidî, KDP tarafından şehit edilen Xanesor Savaşı şehitlerini anmak için yürüyüş yaparak KDP’nin ihanetini kınadı.

Yüzlerce Şengalli 9 Ekim anlaşmasını protesto etmek için 11 Mart’ta Şengal’in merkezine doğru harekete geçti, ancak Êzidîler Cidal’daki kontrol noktasında Irak hükümeti tarafından engellendi. Bu engele rağmen halk, Şengal’in merkezine ulaştı ve yürüyüş gerçekleştirdi.

15 Mart’ta üst düzey bir Irak heyeti Şengal’i ziyaret ederek Özerk Yönetim ile görüştü.

25 Mart’ta Êzidxan Asayiş güçleri ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileriyle bir araya gelen MXDŞ, Irak hükümetinin yükümlülüklerine ilişkin tutumunu açıkladı. MXDŞ, Irak hükümetinin tehditleri ve baskısı karşısında direnme kararı aldı.

1 Nisan’da Irak, Özerk Yönetime ve savunma güçlerine teslim olmaları için süre verdikten sonra, yüzlerce Şengalliler Şengal Dağı’na giderek orada nöbet tutmaya başladı.

20 Nisan’da Irak ordusu Şengal’in Gir Zerik köyüne girmeye çalıştı. Bölge sakinleri, ordunun köye girmesine izin vermedi.

5 Temmuz’da Şengal’de Türk devletinin Irak topraklarına yönelik saldırılarına karşı kitlesel yürüyüş düzenlendi. Yürüyüşün ardından Irak güçlerinin kalabalığa ateş açması sonucu, bir gazeteciyi yaraladı.

Şengal halkı, Şengal’deki fermanın 7. yıl dönümü için 15 Temmuz’da eylemlere başladı. Gerçekleştirilen eylemlerde fermanda parmağı olanların cezalandırılması ve fermanın Êzidî soykırımı olarak tanınmasını istedi. Bu eylemler 3 Ağustos’a kadar devam etti.

İşgalci Türk devleti, 16 ve 17 Ağustos’ta savaş uçaklarıyla Şengal’in merkezine beş saldırı gerçekleştirdi. İlk saldırıda YBŞ Komutanı Seîd Hesen ile yeğeni ve aynı zamanda YBŞ savaşçısı olan Îsa Xwedêda şehit olurken, 3 sivil yaralandı. 17 Ağustos’taki saldırıda Türk devlet uçakları bu kez de Şengal’deki Sikêni Hastanesi’ni üç kez bombaladı. Saldırıda 8 kişi şehit olurken, 4 kişi de yaralandı.

25 Temmuz’da Şengal Demokratik Özerk Meclisi, Şengal’in tüm bileşenlerinin katılımıyla 4. Kongresini gerçekleştirdi. Kongreye ilk kez Arap, Şii ve Hristiyan gruplar katılarak yeni mecliste yer aldı. Kongre, Irak ve uluslararası güçlere Şengal’in özerkliğini tanıma çağrısıyla sona erdi.

17 Eylül’de Êzidî Ruhani Lideri Babê Şêx Xirto Hecî Îsmaîl’in vefatından sonra yerine geçen Babê Şêx Elî Eliyas ilk kez Şengal’i ziyaret etti.

2 Ekim’de KDP güçleri seçim kisvesi altında Şengal’e girmek istedi. Şengal halkı bu girişimi protesto ederek KDP’nin Şengal’e girmesine izin vermeyeceklerini belirtti. KDP’ye bağlı silahlı güçler halkın tepkisi karşısında geri çekilmek zorunda kaldı.

28 Kasım’da Êzidî Kadın Özgürlük Hareketi (TAJÊ), Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın fiziksel olarak serbest bırakılması ve Kürdistan İşçi Partisi’nin (PKK) ‘terör listesinden’ çıkarılması talebiyle Serok Apo Bahçesi’nde çadır kurma eylemi başlattı.

Êzî Orucu’nun ilk günü olan 7 Aralık’ta Şengal Demokratik Özerk Yürütme Konseyi Eşbaşkanı Merwan Bedel’in aracına hava saldırısı düzenlendi. Saldırıda Merwan Bedel şehit olurken, iki çocuğu da son anda araçtan yaralı olarak kurtarıldı.

11 Aralık’ta işgalci Türk devleti savaş uçaklarıyla Xanesor Halk Meclisi’ne saldırdı. Saldırıda, meclis binası büyük ölçüde yıkıldı.

Irak’ın Türk devletinin saldırılarına sessiz kalmasına karşılık, Şengal Özerk Yönetimi 13 Aralık’ta Şengal’deki hükümete ait tüm kurumları ve sivil toplum kuruluşlarını askıya alma kararı aldı. Özerk Yönetim’in uyarısı üzerine o gün Şengal’de herhangi bir çalışma yapılmadı. 14 Aralık’ta Özerk Yönetim kararı ile tüm kurum ve kuruluşlar çalışmalarına yeniden başladı.

14 Aralık’ta Şengalli gençler, Irak hükümetinin sessizliği nedeniyle Sinûn bölgesinde eylem düzenledi. Irak ordusu Sinûn’un merkezinde eylemcilere ateş açtı. Bunun sonucunda Nesrîn Hisên adlı bir kadın gazeteci, bir başka gençle birlikte ordunun kurşunuyla yaralandı.