9 Haziran: Baas rejiminin Kürt katliamlarının başlangıcı

59 yıl önce Süleymaniye’de Baas rejiminin büyük celladı Zaim Sadık tarafından 82 masum sivil öldürüldü. Bu katliam, Baas rejiminin Kürt halkına yönelik vahşi suçlarının başlangıcıydı ve kimyasal silah suçlarına ve Kürtlerin imhasına kadar gitti.

8 Şubat 1963’te Baas partisi bir askeri darbeyle Abdülkerim Kasım’ı devirdi ve resmen zaferini ilan etti. Baas partisi iktidara geldikten sonra Abdülkerim Kasım’ı hükümetinde yer alan yüzlerce asker ve hükümet yetkilisini görevden uzaklaştırdı.

Baas rejimi, askeri darbenin başlangıcında Kürt devriminin liderleriyle temasa geçti ve onlara birçok vaatte bulundu. Kürtlere merkezi olmayan bir sistem sözü verildi. Ama sonra bu sözlerinden pişman oldular ve çeşitli bahanelerle Güney Kürdistan’daki savaş başlatmaya çalıştılar.

8 Haziran 1963’te Zaim Sadık komutasındaki Baas partisi Süleymaniye’deki Ezmer ve Guwêje dağlarına asker gönderdi. O sırada peşmerge direndi ve rejim güçleri geri çekilmek zorunda kaldı. Ancak Baas partisi, Peşmerge’nin direnişine karşı öfkesini ve intikamını başka bir şekilde gösterdi.

9 Haziran’da Süleymaniye’de Zaim Sadık’ın emriyle silah ve peşmerge arama bahanesiyle sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Baasçı parti o gün 82 masum öğretmen, iş insanı ve genci gözaltına aldı. Azadi Parkı’nın bulunduğu yerin (Hamiye) yakınında 82 kişiyi kurşuna dizerek öldürdüler.

Bu olay, Baas Partisi’nin Kürt halkına yönelik vahşetinin başlangıcı oldu. Bu katliamdan sonra Baas partisi peşmergeye resmen savaş ilan ederek on binlerce Kürdün imhasını, kimyasal silah kullanımını ve binlerce Kürdün infazını gerçekleştirdi.

Süleymaniye Üniversitesi’nde tarih hocası Dr. Keywan Azad, “Süleymaniye’nin kurulduğu ilk günden bugüne kadar hiçbir katliam 9 Haziran katliamı kadar büyük olmamıştı. Bu süre zarfında yaklaşık 280 kişi öldürüldü. Katliam, Musul’dan gelen Baasçı komutan Zaim Sadık’ın emriyle sadece birkaç saat içinde gerçekleşti” dedi.

Dr. Keywan Azad, 9 Haziran katliamını Baasçıların Kürt halkına yönelik vahşetinin ilk adımı olarak nitelendirerek, sözlerini şöyle sürdürdü: “9 Haziran, Kürtlere karşı Irak savaşının başlangıcıydı. 10 Haziran’da, yani katliamdan bir gün sonra Irak hükümeti Güney Kürdistan’daki Kürt hareketine karşı topyekün savaş ilan etti. O dönemde Kürt kurtuluş hareketinin ağırlığı Süleymaniye’ye düştü.”

Keywan Azad, Kürt partileri arasındaki çatışmaların her zaman düşmanın onlardan faydalanmasına neden olduğunu belirterek, şöyle devam etti: “Kürt düşmanları bu durumu işgal ve katliamlar için bir fırsat olarak görmüştür.”