Güney Kürdistan’ın DAIŞ’e karşı savunulmasında gerillanın rolü
Kürdistan Özgürlük gerillaları Şengal’den Hewlêr’e, Kerkük’ten Mexmur’a, Gulale’den Xurmatu’ya binlerce kilometre uzunluğunda Güney Kürdistan’ı savunmak için peşmerge ile omuz omuza savaştı ve DAIŞ tehdidinin önünü kapattı.
2014 yılında DAIŞ çetelerinin Musul’u işgal edip Kürdistan Bölgesi topraklarına yönelik saldırılara başlaması üzerine Kürdistan Bölgesi yurttaşları ve özellikle Kürdistan Bölgesi yetkilileri ve KDP, PKK’den Güney Kürdistan’ı savunmak için yardım istedi.
DAIŞ çetelerinin Hewlêr’e yakın Şengal ve Mexmur’a yönelik saldırıları başladığında KDP, Hewlêr’i savunmak için Kürdistan Bölgesi’ndeki tüm taraflardan önce Türkiye’den yardım istedi. Ancak Türkiye yardım taleplerine yanıt vermedi.
KDP’nin dost ve müttefik olarak gördüğü işgalci Türk devleti bölgenin yardım çağrılarına yanıt vermediği gibi üstüne DAIŞ çetelerine yardım etti. Bu, belgelerle ve tanıklarla ortaya çıktı ve basında da yer aldı. Öte yandan KDP’nin şimdilerde ‘Güney’e yönelik bir tehdit’ olarak nitelendirdiği PKK gerillaları, Kürdistan dağlarından mevzilere yönelerek DAIŞ’e karşı savaştı. O dönemde Bölge Hükümeti ve Güney’deki siyasi partiler PKK’den gerillaları bölgeye getirmesini talep etmişti.
Özel bir kaynağa göre, o dönem üst düzey KDP yetkilileri, KCK Dış İlişkiler Sorumlusu Şehid Zeki Şengali’den PKK’yi DAIŞ’e karşı mücadeleye katılmaya çağıran bir açıklama yapmasını talep etmiş, PKK de Bölge’nin savunmasına destek vereceğini ifade eden bir açıklama yapmıştı.
Aynı kaynakların aktardığına göre, PKK’den halkın moralini yükseltmek için gerillaların Güney Kürdistan şehirlerinde araç konvoylarında kıyafetleri, silahları ve bayraklarıyla gezmesi istendi. O dönem büyük bir konvoyla Kandil’den gelen gerillalar, savaş mevzilerine yöneldi. Gerillalar Şengal’den Kerkük, Mexmur, Gulale ve Xurmatu’ya kadar halk tarafından coşkuyla karşılandı.
Gerillanın Gulale’nin özgürleştirilmesi ve diğer bölgelerin savunmasındaki rolü
2014 yılının ortalarında Gulale’nin (Celewla) tamamen DAIŞ çeteleri tarafından ele geçirilmesinin ardından çeteler camilerden halka teslim olun çağrısında bulundu. Gulale’nin işgali ile çetelerin Germiyan bölgesi ve çevresine saldırmasının yolu açıldı.
Bu, tüm bölge için büyük bir tehlike oluşturuyordu. O sırada Egid Kelar komutasındaki PKK gerillaları, peşmerge güçlerinin yardımına gitti. Gerilla güçleri cephe komutanı Mehmud Sengawi tarafından karşılandı. Gerillalar ve peşmerge, aynı cephede Gulale’yi kurtarmak için hamle başlattı.
Gulale savaşında kahramanca rol oynayan gerillalardan biri de kendisi Germiyanlı olan Dersim Germiyani adıyla bilinen Mihemed Ebubekir’di. Gerilla Dersim, 29 Mayıs 2016 tarihinde Kuzey Kürdistan’ın Botan bölgesinde işgalci Türk ordusuyla girdiği çatışmada şehit düştü.
Gerillalar Kerkük’e nasıl kalkan oldu?
DAIŞ çeteleri Musul’u işgal ettikten sonra Hewice, Telilwerd ve Kerkük çevresine yöneldi. DAIŞ çetelerinin amacı Kerkük’ü işgal etmekti. İşgal tehdidinin Kerkük’e ulaşmasının ardından HPG ve YJA Star gerillaları Kandil’den Kerkük’e geçerek peşmerge ile birlikte savaşın ön saflarında mevzi aldı. Gerillalar peşmergeyle birlikte Kerkük’ü savunmak için Daqoq ve Heftexar’a kadar ulaşan Hewice ovasında kalkan oldular. O aşamada PKK gerillaları Kakeyi köyleri başta olmak üzere Kerkük’ü savunmak için büyük bir güçle kalkan oldu.
DAIŞ, Kerkük’ü işgal etmek için ilk girişimini 2014 yılının sonlarında Telelwerd’den sisli bir kış gecesinde geniş kapsamlı bir saldırıyla başlattı. YJA Star ve HPG gerillaları, Peşmerge güçleri ile birlikte DAIŞ çetelerine karşı savunma mevzilerini güçlendirdi. Gecenin geç saatlerinden sabahın erken saatlerine kadar devam eden şiddetli çatışmalar sonucunda çetelerin saldırısı yenildi.
Bu direnişin ardından peşmerge güçlerinin komutanı olan Şehit Liwa Şêrko Fatih Şıwani, gerillaların o dönemdeki rolüyle ilgili şunları söyledi; “Gerillalar bu savaşta peşmerge ile mevzi almayıp savaşmasaydı Kerkük tehlikeye girerdi.”
21 Ekim 2016 tarihinde 100’e yakın DAIŞ çetesi farklı bölgelerden tekrar Kerkük’e ulaştı. Kerkük, işgal tehdidi altına girdi. Çeteler Yekê Hezîran, Esra Mefqudin, Dumiz, Tisin ve Hey Eskeri mahallelerinde konuşlandı. Çetelerin bu girişiminin ardından gerillalar güvenlik güçleri, peşmerge ve gönüllü yurttaşlarla birlikte Kerkük’e geçerek çetelere karşı savaştı. Şiddetli bir çatışmanın ardından çetelerin saldırısı aynı gün püskürtüldü. Saldırıda 72 kişi şehit düşerken 200 kişi de yaralandı.
Yine 16 Ekim 2017 tarihinde Irak ordusu ve Haşdi Şabi militanları Kerkük’ün merkezine saldırınca, gerillalar halkı korumak için bir savunma hattı kurdu. Gerillalar Feyleq, Erefe, Şuraw ve Rehimawa mahallelerinde halkı korumak için sonuna kadar savaştı. Gerilla kuvvetleri en son kuvvet olarak Kerkük’ten çekildi.
Aynı gün Haşdi Şabi militanlarının saldırısı sırasında PKK’li Hogir Baran şehit düştü.
Şengal Savunması
2 Ağustos’ta yani DAIŞ saldırısından bir gün önce, 12 bin KDP militanı ve güvenlik güçleri KDP Başkanı Mesud Barzani’nin talimatıyla Şengal’den çekildi. Êzidileri savunmasız bıraktılar. Şengal’den çekilirken sadece kendi silahlarını değil, aynı zamanda halkın kendilerini korumak için temin ettiği birçok silahı da kendileriyle götürdüler.
3 Ağustos 2014 tarihinde KDP ve Irak güçlerinin Şengal’den kaçmasının ardından DAIŞ çeteleri tarafından Êzidilere karşı 73. Fermana başlandı. Çetelerin saldırılarında 5 binden fazla Êzidi Kürt katledildi ve binlerce kadın ve çocuk çetelerin eline düştü. Musul ve Rakka pazarlarında köle olarak alınıp satıldılar. Aynı zamanda yüz binlerce Êzidî de göç etmek zorunda kaldı.
Şengal’de kalarak kendilerini korunmak savaşan bazı yurttaşlar, KDP güçlerinden kendilerine silah vermesini istedi ancak onlara silah verilmedi. Savaşın başından sonuna kadar Şengal’de kalan kadınlardan biri olan Netewi Xemgin bu durumla ilgi şöyle söylüyor: “Xanesor’da bir grup Êzidi genç, KDP güçlerinden oluşan bir konvoyun yolunu kapattı ve kendilerini korumak için silah istedi. Ancak KDP militanları onlara silah vermek yerine saldırarak birkaç Êzidi genci katlettiler.”
Êzidiler güçsüz ve silahsız kalıp KDP ve Irak güçleri de kaçınca DAIŞ çeteleri 24 saat içinde binlerce Êzidi yurttaşı katletti. Binlerce yurttaş rehin alındı. Yüz binlerce yurttaş ise Şengal Dağı’na yöneldi.
Gerillalar Şengal’in imdadına yetişti
Musul’un Haziran 2014’te DAIŞ çetelerinin eline geçmesinden sonra PKK, Şengal üzerindeki tehdidi hissederek , Şengal’e 12 kişilik bir gerilla grubu göndermişti. Ancak bu gerillalardan 3’ü KDP’nin kontrol noktasında alıkonulurken, 9 gerilla Şengal’e ulaştı.
9 gerilla bir doçkayla savaştı
Saldırı günü bölgeye ulaşabilen 9 HPG gerillası Êzidileri korumak için Şengal’de kaldı ve Şengallileri yalnız bırakmadı. 9 gerilla sadece bir doçka silahıyla gece gündüz savaşarak yüzbinlerce Êzidi yurttaşı katliamdan kurtardı. Bu gerilla grubu Şengal Dağı’nda Êzidi gençliğini örgütleyerek savunma birlikleri oluşturdu. Bu gerilla grubu, YPG ve YPJ savaşçıları Rojava’dan Şengal’e gelene kadar direndi. Savaşçılar, Şengal halkının Rojava’ya geçebilmesi için Şengal ve Rojava arasında bir koridor açtı.
PKK Yürütme Komitesi Üyesi Murat Karayılan’ın gerilla güçlerine çağrı yapması üzerine, 8 Ağustos’ta HPG ve YJA Star gerillalarından oluşan bir güç Şengal’e gitti. Gerilla güçleri Şengal Dağı’na ulaşarak, orda savaşan sivillere destek verdi ve çetelerin Şengal Dağı’na ulaşmasını engelledi.
Halk gücünün kurulması
Bir grup Êzidi genç, gerillaların da yardımıyla Êzidi halkını korumak için bir birlik kurmaya karar verdi. Bu gençler Yekîneyên Berxwedana Şengalê (Şengal Direniş Birlikleri-YBŞ) ve Şengal Kadın Birlikleri’ni (Yekîneyên Jinên Şengalê-YJŞ) kurdular.
Şengal’i özgüleştirme adımı
YBJ ve YBŞ, kurulmasının ardından HPG gerillaları ve YJA Star ile ortak bir güç oluşturarak Şengal’in köylerini özgürleştirmeye başladı. Savaşçı (Şervan) ve gerillalar, DAIŞ çetelerine karşı her gün etkili eylemler gerçekleştirdi ve çok sayıda köyü çetelerden kurtardı.
8 Ekim 2015 tarihinde Şengal’i özgürleştirmek için Dola Şılo Operasyonu başlatıldı. Şengal’in köylerinin çoğu kurtarıldı. Aynı yılın 12 Kasım’ında Batı Rojava’nın Hesekê ilçesine bağlı Hol bölgesi YPG ve YPJ savaşçıları tarafından özgürleştirildi. Rojava ile Şengal arasında kalan Hol bölgesinin özgürleştirilmesiyle birlikte çetelere yapılan yardımlar engellendi. Bu yüzden DAIŞ çeteleri savaşçı ve gerillaların eylemlerine karşı duramayarak güçlerini Musul’a çekti.
Çetelerin elinde sadece Şengal’in merkezi kaldı. 13 Kasım 2015 tarihinde HPG gerillaları ve YBŞ güçleri Irak güçleri ve peşmergenin de katıldığı bir operasyonla Şengal’in merkezini özgürleştirildi.
Çetelerin Mexmur’a saldırısı
DAIŞ çeteleri, Şengal’i işgal ettikten ve katliam yaptıktan sonra 6 Ağustos 2014 tarihinde Mexmur’a saldırdı.
Hewlêr tehlikede
DAIŞ çetelerinin Mexmur ve Guwer’e saldırmasının ardından Hewlêr’i işgal tehdidi oluştu. DAIŞ tehdidi nedeniyle yüzlerce aile Hewlêr’i terk etti.
Gerillalar Hewlêr’i korumak için nasıl kalkan oldu?
Aynı gün gerilla güçleri bölgeyi savunmak için Mexmur’a ulaştı. Hêzên Parastina Cewherî yên Mexmûrê (Mexmur Özsavunma Güçleri-HPC) çetelere karşı gerillalarla birlikte savaştı. 8 Ağustos’ta Mexmur direnişini takip eden gazeteci Deniz Fırat bir çete saldırısı sonucu şehit düştü. Güçlü bir direnişin ardından Mexmur kampı, HPC ve HPG güçleri tarafından 11 Ağustos’ta çetelerden temizlendi. Burada Irak’a büyük bir korku salan DAIŞ çetelerinin saldırıları ilk kez kırıldı. Bu direnişin ardından peşmerge güçlerinin de katılımıyla Hewlêr’e yönelik tehdit yok edildi.
12 Eylül 2014 tarihinde HPG gerillaları ve HPC üyeleri Mexmur’un çevresini özgürleştirmek için operasyon başlattı. Operasyon sonucunda çok sayıda köy kurtarıldı ve onlarca DAIŞ çetesi öldürüldü. Bu çatışmalarda Siyabend Zap, Avesta Harun Fırat ve Diyar Şerewi adlı 3 gerilla şehit düştü. Kampın kurtarılmasından kırk gün sonra kampta yaşayan yurttaşlar evlerine geri döndü.
KDP yetkilileri ve Mesud Barzani, ‘PKK’nin Kürdistan Bölgesi’nin statüsünü tanımadığı ve DAIŞ saldırıları sırasında bazı bölgeleri işgal ettiğini’ iddia ediyor. Ancak tarihin sayfaları açıldığında HPG gerillalarının Şengal’den Hewlêr’e, Kerkük’ten Mexmur’a, Gulale’den Xurmatu’ya binlerce kilometre uzunluğunda Güney Kürdistan’ı savunmak için peşmerge ile omuz omuza savaştığı ve Güney Kürdistan’ı işgalden kurtardığı anlaşılacaktır.
