Irak ve Güney Kurdistan 10 Ekim’de sandık başına gidiyor
Irak’ta 10 Ekim seçimlerine hazırlıklar devam ederken, ortaya çıkan siyasi blokların parlamentoda nasıl bir dağılım elde edeceği merak konusu olmaya devam ediyor.
Irak’ta yapılacak seçimler için 3 bin 200’den fazla aday hazırlık yapıyor. Mayıs 2020’de kendisine karşıt protestolar sonucu istifa eden Adil Ebdulhemid hükümetinin yerine kurulan hükümet seçimleri en kısa sürede gerçekleştirme sözü verdi. 2019 yılında başlayan protestoların durması için erkene alınan seçim için açıklama yapan Bağımsız Seçimler Komiserliği, 25 milyon seçmenin 329 sandalyeli parlamentoyu belirlemek için sandıklara gideceğini söyledi.
Seçim kanununa göre 10 Ekim’de seçim dairelerinde kapalı oylama başlayacak. 2018 yılında yapılan seçimlerde seçime katılım oranı yüzde 44,52 idi. Bu seçimde de mezhepsel ve ulusal gruplar bulunuyor.
Şİİ BLOK
-Önceki seçimlerde de yer alan Teyar El Sedrî’nin parlamentodaki en büyük gruba sahip olması bekleniyor. Teyar El Sedri İran’a bağlı gruplardan uzak durmaya çalışıyor.
-El Fetih İttifakı, İran’ın desteklediği Hadi El Amirî grubunun siyasi kanadı olarak öne çıkıyor.
-Milli Devlet Güçleri İttifakı’nda eski Başbakan Haydar Ebadi ve Şii Din Alimi Emar El Hekîm gibi isimler yer alıyor.
-Hukuk Devleti İttifakı’nda eski Başbakan Nuri El Maliki yer alıyor.
SÜNNİ BLOK
-Teqedum ittifakı eski Parlamento Başkanı Mihemed Helbosi tarafından yönetiliyor.
-Ezim ittifakı Xemis El Xencer tarafından yönetiliyor. Xencer Türk devleti ve İran’a bağlı bazı gruplara yakın duruyor.
KÜRT BLOĞU
-Başûrê Kurdistan’ı kontrol eden KDP Hewlêr’de, YNK ise Silêmaniyê’de güçlü bulunuyor. Buna karşın birçok bağımsız adayda seçim yarışına aktılıyor. Kakai ve Feyli Kürtler yine Ezidî Kürtler’de temsilcilerini parlementoya göndermeye dönük çaba sarfediyor.
‘HALKIN İHTİYAÇLARINA CEVAP OLABİLECEK BİR ADAY YOK’
Seçimlere ilişkin değerlendirmelerde bulunan Iraklı Yazar Dr. Cewad El Bêdanî, “2005 yılından bugüne kadar yapılan seçimler için farklı değerlendirmeler öne çıkıyor. Bazıları olumlu bazıları da olumsuz değerlendirmeler yapıyor. Seçimlerde az da olsa bir demokrasi vardı ki halkın parlamentoda temsilcilerini belirlemesine olanak tanıyordu. Fakat ortaya çıkan deneyimler halkın seçimleri olumsuz değerlendirmesine neden oldu. Parlamenterler olumlu işler ortaya çıkarabilse halk da seçimlerin olumlu olduğunu düşünür. Fakat parlamentonun bazı üyeleri halk hizmetine gereken önemi vermedi. Bu da halkın olumsuz düşünceler sevk olmasına neden oldu” ifadelerini kullandı.
Seçimlere katılacak siyasi bloklar ve adaylara ilişkin değerlendirmelerde bulunan El Bêdanî, “Hiçbir adayın halkın çıkarlarını gözettiğini görmedim. Bütün adaylar temsil ettiği siyasi bloğun çıkarlarını ön planda tutuyor. Tüm çalışmalarını da o yönde yapıyor. Kimse halka hizmet için çalışmıyor. Çok az bir kısım halkın çıkarlarını gözetiyor. Bunlar da sayı olarak az oldukları için kararlara çok etki edemiyor” şeklinde konuştu.
ÇEKİLME VE GERİ DÖNÜŞ; SİYASİ MANEVRA
Teyar El Sedri Hareketi Irak Başkanı Muqteda El-Sedir, Komünist Partisi ve diğer siyasi hareketler, önce seçim çalışmalarını boykot ettiler ancak sonradan dahil oldular.
Buna ilişkin olarak El-Bêdanî şunları dile getirdi: “Seçimden çekilecek olan bloklar, isimleri seçim komisyonunda kayıtlı olmasından dolayı içinde kaldılar ve her şey sona erdi. Çekilme ve geri dönüş, çekilen tüm partilerin siyasi bir manevrasıdır. Adaylarını kesin bir listeye koydukları için, bu yolla vatandaşlarla birlikte olduklarını söylemeye çalışıyorlar ve onları etkilemeye çabalıyorlar.”
El-Sedir’in bazı baskılardan geçmiş ya da bir görüşe inanmamış olabileceğine dikkat çeken El-Bêdanî, “Ancak bunun siyasi bir manevra olduğunu ve daha fazla oy almayı amaçladığını düşünüyorum” dedi.
‘HALKIN TEYAR EL-SEDRİ’YE BÜYÜK DESTEĞİ VAR”
Teyar ya da en güçlü ve en şanslı hareketle ilgili olarak El-Bêdanî, “Teyar El-Sedrî’ye büyük bir halk desteği var, bu da Irak’ın güneyinin tam ortasında yer alıyor” şeklinde konuştu.
Musul, Enbar ve Selahedîn gibi şehirlerin temsilciliğini ağırlıklı olarak Sünnilerin yaptığını belirten EL-Bedanî, Ezim ve Teqedum arasında rekabet olduğunu ama bu seçimlerde büyük ilerleme kaydedileceğini vurguladı.
‘SÜNNİ KATILIM Şİİ KATILIMDAN DAHA YÜKSEK OLACAK’
Sünnilerin seçime katılım oranının daha yüksek olacağını ifade eden El Bêdanî, “Sünniler yüksek katılım sağlarsa sandalye çoğunluğunu elde edebilir. Tahminimce bu seçimlerin ardından Bağdat’ta Sünni parlamenter sayısı artacaktır. Musul’dan Basra’ya kadar bir olan Sünni parlamenter sayısı ikiye çıkacaktır. Musul’da bulunan 3 Şii parlamenter sayısının düşeceğini düşünüyorum” dedi.
Seçimin getireceği yeniliklere ilişkin olarak Bêdanî, “Yeni olan tek şey sandalye sayılarındaki dağılım olacaktır. Bu da Sünni bloğun çoğunluğu olabilir. Şii parlamenter ve bakanlar başarılı bir profil çizemediler. Bu da Şii bloğun ciddi bir oy kaybetmesine neden olacaktır” yorumunu yaptı.
Mezhepsel kotaya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Bêdanî, “Mezhepsel kotalar olacaktır. Ancak ben bu seçimde bazı Şiilerin Sünni adaya oy vereceği kanaatindeyim. Şiiler oy verdikleri parlamenterlerden beklediği hizmeti göremedi. Bu da onların farklı adaylara oy vermeye yönlendirebilir. ABD’nin ve İran’ın işgali nedeniyle Irak’ta oluşan mezhepsel kota varlığını koruyacaktır” dedi.
Irak’ın birçok bölgesinde Tişrîn Devrimi protestoları gerçekleşti. Siyasi blokları bu protestolar konusunda uyaran Bêdanî, “Siyasi bloklar halkı kandırmaya çalışırsa protestolar her an yine devam edebilir. 2022’de bazı değişikliklerin yaşanmasını bekliyorum. Bu sadece bir his değil siyasi atmosferin ortaya çıkardığı bir gerçekliktir. Başbakan ülkenin iç ve güney kesimlerinde yaşayanların yanında olduğunu göstermek için inşa çalışmalarını bu kesimlere kaydırdı” ifadelerini kullandı.
İran’ın Sünni vilayetleri kontrolü altına almaya çalıştığını belirten El Bêdanî, “İran şu an Irak siyasetinin dinamosu görevi görüyor. Başbakan İran’ın onayı olmadan tek bir adım atamıyor. Cumhurbaşkanı da benzer şekilde İran’ın kontrolünde bulunuyor. Seçime katılacak siyasi blok ve partilerin çoğu İran’dan bağımsız hareket edemiyor. Bu nedenle İran burada belirleyici bir konumdadır. İran Büyükelçisi aynı zamanda Irak Cumhurbaşkanlığı’nı temsil edecek bir noktaya geldi” şeklinde konuştu.
‘ABD VE İRAN ARASINDA KOORDİNE VAR’
İran-ABD çekişmesinin seçimlere etkisini değerlendiren Bêdanî, “İkisi arasında bir koordine söz konusudur. Irak’ta aralarında bir çekişme söz konusu değildir. ABD’nin en büyük çekişmesi Çin ile yaşanıyor. İran’ı Rusya ve Çin’den ayırmak istiyor. Suudi Arabistan, Ürdün ve Mısır ABD’nin talimatıyla İran ile diyalog geliştiriyor” dedi.
‘TÜRK DEVLETİ AMERİKA ÇIKARLARINA GÖRE HAREKET EDİYOR’
Türk işgaline ilişkin El-Bêdanî şunları söyledi: “Türk işgali, Amerika’nın yanında meşrudur. ABD, eğer Türkiye ve İran’ın Irak’tan çıkmasını istiyorsa bir cümleyle bunu gerçekleştirebilir. Çünkü Türk devleti ABD’nin stratejik ortağıdır ve şu ana kadar ABD, Türk devletine büyük paralar verdi, ne zaman bu yardımlar kesilirse Türkiye’nin ekonomisi çökecektir.”
El-Bêdanî konuya ilişkin olarak, “Onların Afganistan’daki varlıkları Amerika’nın emriyle olur. İran ile duvar inşası Amerika’nın emridir. Aynı zamanda Irak’a müdahalesi de Amerika tarafından emredildi. Hatta Türk devletinin QSD’ye karşı hareketliliği de Amerika’nın emridir. Kendisine bağlı ajan olarak kullandığı dış güçlerden baskı oluşturmaları için destek alıyor ve stratejik kazanımlar elde ediyor. Aynen Irak’ta elde ettiği kazanımlar gibi” cümlelerini kullandı.
‛ÇÖZÜM DEMOKRASİ VE BAĞIMZILIĞIN KORUNMASIDIR’
Araştırmacı ve yazar Dr. Cewad El-Bêdanî konuşmasını şu cümlelerle bitirdi: “Çözüm, vatandaşlarının hizmetine dayanan demokratik bir devlet inşa etmek, aynı zamanda ekonomik, toplumsal, kültürel ve siyasi krizleri stratejik bakışla çözecek altyapıyı kurmaktır. Irak’ın kendi topraklarını ve egemenlik haklarını koruyabilecek bir düzeye getirilmesi dünyanın güvenlik ve istikrarına da hizmet edecektir. İran, Türkiye, Rusya ve ABD ile müttefik de olabiliriz. Ancak şu an bu ülkelerin Irak’ta işgalleri mevcut olduğu için bu haliyle müttefik olmamız mümkün değil.”
Kaynak: Hawar Haber Ajansı
(rb)