Kor Mor gaz sahasına neden saldırılıyor?
Kor Mor gaz sahasi 4 gün içerisinde 3 defa saldırıya uğradı. Tehlike sadece bununla sınırlı kalmadı, Irak’a bağlı bir grup askeri güç gaz sahasını kontrol altına almak için harekete geçti. Bu raporumuzda gaz sahasına yönelik saldırıların olası nedenlerini ele alacağız.
Kor Mor gaz sahası, Süleymaniye’nin Çemçemal ilçesine bağlı Qadir Kerem kasabası yakınların bulunuyor. Gaz sahası, Birleşik Arap Emirliklerine bağlı Dana Gaz Şirketi (Dana Gas Company) tarafından işletilmektedir.
Dana Gaz, Ortadoğu’nun en büyük gaz ve petrol şirketi olarak bilinmektedir. 2005 yılında kurulan şirket Mısır, BAE ve Kürdistan Bölgesindeki petrol ve gaz üretimi yapmaktadır. Dana Gaz Şirketi ve Kürdistan Bölgesi arasında 2007 yılında bir petrol ve gaz sözleşmesi imzalandı. Kürdistan Bölgesindeki gaz üretimi 2008 yılında Kor Mor gaz kuyusunda başladı.
Dana Gaz Şirketi Yöneticisi Patrik Elman, 12 Haziran’da Kürdistan Bölgesindeki doğal gaza ilişkin bir açıklama yayınladı.
Açıklamada şu ifadelere yer verilmişti: “Kor Mor gaz sahası, nasıl ki Kürdistan Bölgesinin gaz ihtiyacını karşılıyorsa Türkiye, Irak, Avrupa Birliğinin gaz ihtiyacını da karşılayabilir. Türkiye’nin gaz boruları sınıra kadar gelmiş. Hewlêr ve Kor Mor arasındaki boruların tamamlanmasıyla beraber Türkiye için gaz üretebiliriz.”
Açıklama, şöyle devam ediyor: “Gelecek yılın ilk yarısında Kor Mor’daki gaz üretimi yüzde 25 artacak. Kor Mor’da şu an günde 440 milyon metreküp gaz üretilmektedir. Bu rakamın gelecek yıl 700 milyon metreküpe ulaşmasını bekliyoruz. Bu rakam İran ve Irak’ın ihtiyacının yüzde 41’ini karşılıyor.”
24 Şubat 2022 tarihinde Rusya-Ukrayna savaşı başladı. Rusya elinde bulundurduğu doğal gazla, Ukrayna ise elinde bulundurduğu ekili ürünlerle dünyada büyük sorunların yaşanmasına yol açtı.
Her ne kadar Batı ülkeleri bu savaşta Ukrayna’yı desteklese de Avrupa ülkelerinin doğal gaz ihtiyacının yüzde 40’ı Rusya tarafından karşılanıyor. Batı ülkeleri Rusya’nın gazına alternatif olarak yönünü Ortadoğu ülkelerine çevirdi ve Türkiye üzerinden gaz tedarik etmek istiyor.
28 Mart 2022’de Kürdistan Bölgesi Başbakanı Mesrur Barzani, BAE’de bir açıklama yaparak, “Kürdistan Bölgesi günlük yaklaşık yarım milyar metreküp gaz üretmektedir. Bu sayı gittikçe artmaktadır” demişti.
Mesrur Barzani Rusya ve anlaşmalı ülkelerin ne diyeceğini dinlemeden şunları belirtmişti: “Dünyanın gaz ihtiyacını karşılamak için elimizde büyük bir imkan var. Yakın bir gelecekte gazı Irak’taki diğer parçalara göndereceğiz. Türkiye’nin ve Avrupa’nın güvenlik ihtiyaçlarını da karşılayacağız.”
Mesrur Barzani’nin açıklamları, doğal gaz üreten ülkeleri rahatsız etti ve ekonomilerine yönelik bir tehdit olarak gördüler. Özellikle İran ve Rusya gibi doğal gaz üretiminde ilk sırada yer alan ülkeler durumdan oldukça rahatsız oldu. İran, Irak’ın gaz ihtiyacını tedarik ediyor ve Türkiye’ye de bir düzeyde gaz veriyor. Bu nedenle de İran, kendi doğal gazlarının yerine Kürdistan Bölgesi doğal gazının geçmesini istemiyor.
İran, Irak’ı gaz konusunda birçok defa uyarmıştır. Özellikle YNK yetkililerine sert uyarılarda bulundular.
Geçtiğimiz hafta Kürdistan Bölgesi hükümeti gaz ve petrol üretimine ilişkin bir projeyi Kürdistan Bölgesi Parlamentosuna teslim etti. Projeye göre Bakanlar Kurulu Başkanı KDP’li Ümit Sebah, Gaz ve Petrol Yüksek Komisyonuna ekstradan üye yapılıyor. Proje kabul edilirse Gaz ve petrol Yüksek Komisyonunda KDP’nin 3 üyesi, YNK ve GOran Hareketinin de 3 üyesi bulunulacak. Yasaya göre hükümetin başkanı aynı zamanda komisyonunun da başkanı sayılacak, her kararı komisyonun kararı sayılacak.
YNK ve Goran ikna edilmeden bu yasanın kabul edilmesi mümkün deil. Yasa geçmeden önce KDP ve YNK’nin bu konuda uzlaşası gerekecek.
22 Haziran’da Kor Mor gaz sahasına yönelik ilk roketli saldırı düzenlendi. 24 ve 25 Haziran’da da saldırılar devam etti. Dün Irak ve Haşdi Şabi’ye bağlı bir askeri güç ise Kor Mor gaz sahasına gitmek istedi ancak askeri güç peşmerge güçleri tarafından engellendi.
Saldırıların yanı sıra dün alışılmışın dışında bir hareketlilik vardı. Bu nedenle gaz sahasında çalışan personeller özel araçlarla tahliye edildiler. Ancak Kürt ve Arap personellerin çıkmasına izin verilmedi.
Anti terör ve komando birliklerinin Kor Mor gaz sahasına gitmesinin ardından Kürdistan Bölgesi Başban Yardımcısı Kubat Talabani, Peşmerge Bakanı ve Doğal Kaynaklar Bakanı da gaz sahasına gitti. Sahada askeri komutanlarla bir toplantı yapıldı.
Elde edilen son bilgilere göre gaz sahasında hiçbir personel kalmadı ve hepsi tahliye edildi. Gaz sahasında sadece güvenlik görevlileri bulunuyor. Üretimin ise durdurulduğu ifade edilmektedir.
Dikkat çeken başka bir husus ise gaz sahasına yönelik düzenlenen saldırılar Haşdi Şabi’nin boynuna atılıyor. Haşdi Şabi doğrudan ya da dolaylı olarak düzenlediği saldırıları üstlenen bir örgüt. Ancak Haşdi Şabi, şu an gaz sahasına yönelik saldırılar konusunda Türk devletini suçlamaktadır.
YNK’nin eski başkan yardımcılarından Hasan Baram, facebook hesabından yaptığı açıklamada, “Kor Mor’a yönelik düzenlenen saldırılar Hewlêr ve KAR şirketine yapılan saldırılardan farklıdır. Kor Mor’a yönelik düzenlenen saldırının faillerinin adresi farklıdır. Hatta saldırının sonuçları da farklıdır.”
Kor Mor’a yönelik düzenlenen saldırıları şu ana dek üstlenen kimse olmadı. Kürdistan Bölgesi hükümeti de saldırılarda şu ana dek kimseyi sorumlu tutmadı. Saldırıların arkasında büyük anlaşmaların olma olasılığı ise oldukça yüksek.