Kürt kadınlarının silahlı mücadele tarihi

Kürt kadınları, annelikleri, çocuklarının eğitimleri ve hakları için verdikleri mücadeleye rağmen, ülkelerini ve topraklarını hiçbir zaman ihmal etmemiş, ulusal kurtuluş çalışmalarına ve mücadelesine katkı sunmaya devam etmişlerdir.

https://youtu.be/yETyJIqyVN0

Kürdistan, kadınların kendi bağımsız ordusuna sahip olduğu, orduda yüksek sorumluluk üstlendiği, ön cephelerde mevzilendiği ve komuta ettiği ender ülkelerden biridir.

Kürdistan’ın dört parçasında da Kürt kadınları, YJA STAR, YPJ, HPJ, YJŞ, YPS-Jin ve Peşmerge Kadın Güçlerini oluşturmuş ve birçok faaliyete öncülük etmiştir.

Kadınların askeri güçlere katılımı dünyada yeni gelişen bir durum değil. Dünyanın birçok ülkesinde kadınlar savaşlara katılıyor ve orduda görev alıyorlar. Ancak kadınlar şimdiye kadar hiçbir orduda Kürtler gibi kendi bağımsız ordusuna sahip olmadılar.

İsrail’de 18 yaşından büyük kadınlar iki yıl zorunlu askerlik yapıyorlar. Ancak diğer ülkelerde kadınlar için askerlik zorunlu değil.

Kadınlar kara, deniz ve hava kuvvetlerinde yer alsalar da bugüne kadar sadece 16 ülke kadınların savaşa katılmasına ve savaşın ön saflarında yer almasına izin verdi.

Kürdistan’da işgalcilerin saldırıları nedeniyle her zaman direniş ve mücadele olmuştur. Kürt kadınları da bu direnişin ve mücadelenin bir parçasıdır. Ayrıca kadınlar savaş ve işgalin en büyük  mağdurudur. Kürt kadınları her zaman işgale karşı direnişe öncülük etmiş ve işgale karşı mücadelede yerlerini almıştır. Savaşlarda öncü düzeyde yer alan kadınlara Deyfe Xatun, Fatê Reş, Zerîfe, Qedem Xêr, Adîle Xanım ve Leyla Qasım gibi isimler örnek gösterilebilir.

20. yüzyılda Kürt kadınları farklı savunma savaşlarında yer almış ve kendi ordularını kurmuşlardır. Bunu da iki amaçla yapmışlardır: Birincisi vatanını, toprağını, dilini, kültürünü savunmak, ikincisi ise egemen zihniyete, şiddet kültürüne, zulme ve devlete karşı silahlanmaktı.

Kadın ordusunun temeli

Kadın ordusunun bağımsız olarak oluşumunun temeli, PKK’nin kuruluşuna dayanmaktadır. PKK’nin  1978 yılında Kuzey Kürdistan’da kuruluşunda Sakine Cansız ve Kesire Yıldırım gibi iki kadın da yer almıştır.

1993 yılında kadınlar savunma güçlerine doğru adım attı, o dönemde ilk bağımsız kadın taburu kuruldu ve kadınlar orduda üst düzeyde komuta görevleri yürüttüler.

Yekîneyên Jinên Azad ên Star / YJA-Star

Yekîneyên Jinên Azad ên Star (YJA-Star) 2003 yılında Artêşa Rizgariya Gelê Kurd (Kürt Kurtuluş Ordusu/ARGK) adını Hêzên Parastina Gel (Halk Savunma Güçleri/HPG) olarak değiştirdiğinde kuruldu ve şimdi Kuzey ve Güney Kürdistan dağlarında binlerce kadın gerilla var.

Yekîneyên Parastina Sivîl-Jin

Yekîneyên Parastina Sivîl-Jin (Sivil Savunma Birlikleri-Kadın/YPS-Jin), Kuzey Kürdistan’da 2016 yılında öz savunma direnişi sırasında halkı ve kadınları korumak için kuruldu. Şu anda Kuzey Kürdistan’da yüzlerce üyesi var. Kuzey Kürdistan ve Türkiye’deki şehirelerde istihbarat, fuhuş, uyuşturucu maddeler ve Türk ordusuna karşı savaşıyor.

Hêzên Parastina Jinên Rojhilatê Kurdistanê (HPJ)

Hêzên Parastina Jinên Rojhilatê Kurdistanê (Doğu Kürdistan Kadın Savunma Güçleri/HPJ), 2006 yılında Doğu Kürdistan’da bir ordu olarak kuruldu. Doğu Kürdistan’da bir kadın gücüdür ve kendisini bir kadın cephesi olarak örgütlüyor. 2014 yılında HRK, adını YRK olarak, HJRK de adını HPJ olarak değiştirdi.

HPJ, demokratik toplum, ekoloji ve kadın özgürlüğü paradigması temelinde örgütleniyor ve halen Doğu Kürdistan ve İran’da tüm kadınların korunması için mücadele ediyor.

Yekîtineyên Parastina Jin (YPJ)

Suriye iç savaşının çıkması ve Rojava halkının rejime karşı ayaklanmasının ardından, Suriye rejimi Rojava’dan çekildi ve Suriye’deki küresel ve bölgesel çetelere bağlı çete grupları Rojava’ya yöneldi. Halkların savunma ihtiyacı doğrultusunda 2012 yılında Yekîneyên Parastina Gel (Halk Savunma Birlikleri/YPG) kuruldu ve ardından katılım gösteren kadınlar 2013 yılında YPJ’yi (Yekineyên Parastina Jin/Kadın Savunma Birlikleri) oluşturdu.

YPJ savaşçıları Rojava’nın tüm bölgelerinde DAIŞ çetelerine ve işgalci Türk ordusuna karşı yürütülen mücadelede aktif rol alıyor. Araştırmalara göre, 2018’in sonuna kadar savaşçıların yüzde 45 ila 49’unu oluşturan 24 bin kadın YPJ saflarına katıldı.

Asayiş ve Anti-Terör

YPG ve YPJ’de uzmanlaşan kadınlar Rojava’nın özel kuvvetleri olarak Anti-Terör ve asayiş birliklerinde rol almışlardır.

Bunun dışında Rojava’daki kadınlar, her birinin açık bir görev ve sorumluluğu bulunan Hêza Parastina Cewherî-Jin’i (Öz Savunma Güçleri-Kadın)  kurmuşlardır. QDS’de de, Kürt, Arap, Süryani, Ermeni ve diğer halklardan kadınlar, tüm savaşlara katılıp üst düzeyde harekât yürütüyorlar.

Güney Kürdistan’da kadın gücü

Fewcî Jinên Pêşmerge (Başûr)

1996 yılında kurulan Fewcî Jinên Pêşmerge gücü 400 kadından oluşuyor. Kürdistan Bölgesi Peşmerge Bakanlığı’nın 70. kuvvetine bağlıdır. Ayrıca 80. kuvvete bağlı bir kadın birliği daha var.

2014 yılında Yekîneyên Jinên Şengalê (Şengal Kadın Birlikleri) kuruldu ve güvenlik güçleri içinde görev alıyor.

Kadın Savunma Güçlerinin varlığı şiddeti önlüyor

Kadın savunma güçlerinin konuşlandığı bölgelerde cinayet, kadın intihar ve kadına yönelik şiddet oranı daha düşüktür. Kadına yönelik şiddet Rojava’da, Şengal’de Kandil’de diğer bölgelere oranla daha düşük.