Partilerin seçim beyannameleri temel sorunları nasıl görüyor-4

Kürdistan Bölgesi’nde 30 Eylül’de gerçekleşecek parlamento seçimleri için partilerin propaganda çalışmaları sürüyor. Parti ve adaylar gelecek 4 yıllık dönemde sorunların çözümü için birçok söz veriyor.

Bölgede kadınların saldırı, eşler arasındaki eşitsizlik ve yöneticilik kararlarında eşit temsiliyet gibi konular hayati konulardır. Teme sorunların çözümünde olduğu gibi partiler kadınların sorunlarının çözümü için de çok zayıf kalıyor.

Bazı partilerin seçim çalışmalarında kadın ve erkek eşitliğine değinilse de buna ilişkin somut bir proje ortaya koymuyor. Partiler çok az programlarda kadın sorunlarına yer verilirken, sorunlar daha çok aile içi ve sağlık hizmetleri olarak gösteriliyor. Kadın ve genç kategorisi ortak bir şekilde işleniyor.

Parlamentonun 111 üyesi için 29 parti, liste ve farklı oluşumlardan meydana gelen 771 aday seçime katıldı. Bölgedeki yasalara göre parlamentonun yüzde 25’inin kadın olması gerekiyor. Adaylar arasında 241 kadın bulunuyor ancak bu adayların kaçının kazanacağı belirsiz.

YNK: seçim programlarında her zaman bütün kadınların haklarını koruyacaklarını ve neden ne olursa olsun kadına yönelik katliam ve şiddetin karşısında duracaklarını ifade ediyor. Cümlede “Her zaman” kelimesi kullanılsa da Başur Kürdistan’da neredeyse her gün kadınlar katlediliyor ve farklı saldırılarla karşı karşıya kalıyor. Programda eşitlikten söz ediliyor. Ancak 100 adayın sadece 29’u kadınlardan oluşuyor.

YNK programlarında yer alan noktalar şu şekilde;

– Kadınların erkekler kadar çalışma imkanlarının olması için eşit koşullar yaratmak,

-Kadına yönelik her türlü şiddetle mücadele etme,

– Evin sorumluluğunu taşıyan kadınlara mali destek başta olmak üzere her türlü desteği sağlamak,

-Evsiz kadınlar için yer temin etme ve bu kadınlara çalışma şartları sağlamak.

 

Tevgera Goran: Goran listesinde kadın konuları için her hangi bir bölüm ayrılmadı. Yalnızca bir bölümde ev içerisinde, toplumda, eğitim merkezlerinde ve devlet dairelerinde kadınlara yönelik psikolojik şiddetin karşısında olacaklarını belirtiyor.

Başka bir bölümde kadına yönelik cinsel saldırılara değinilerek, saldıranlara ağır cezaların verilmesi için çalışılacağı ifade edildi.  Programda hamile kadınlar için iyi bir hizmet verileceği belirtildi.

Goran listesinde, 100 parlamenter adayın 30’u kadınlardan oluşuyor.

Hizba Şûî ya Kurdistanê (Kürdistan Komünist Partisi): Komünist Parti’nin programında da kadınlar için özel bir bölüm oluşturulmadı. Kadın hakları ve cinsiyet eşitliğinden söz ediliyor ancak kadın ve erkek adayların sayılarına bakıldığında 35 adaydan yalnızca 5’i kadın adaylardan oluşuyor.

Parti programında çok eşliliğin yasaklanacağı belirtildi ancak mevcut kanunlarda çok eşliliğin yürürlükte olduğunu ve bunun nasıl değiştirileceği konusunda bir şey belirtilmedi.

Lîsteya Serdem 127 (Partiya Sosyalîst, Partiya Kirêkarên Rencder ê Kurdistanê, Partiya Yekîtiya Netewî ya Kurdistanê): 3 partinin listesinin programında yalnızca kadına yönelik her türlü şiddeti reddedildiği belirtildi. Bunun dışında kadın sorunlarına ilişkin her hangi bir konuya değinilmedi.

Yeni Nesil Hareketi (Nifşê Nû-Newey Niwê): Nifşe Nû parti programında kadınlar için özel bir bölüm ayırılmadı. İki ayrı bölümde kadınlara değinildi. Ancak kadın, sadece ev içinde yaşayan bir birey ve bir anne olarak gösterildi. Bir bölümde hamile kadınlar için sağlık hizmetine yer verildi.

Programda Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Yöneticileri tarafından hazırlanan 2017 yılındaki kadına yönelik şiddet oranları yazıldı ve gerekli çalışmaların yapılacağı ifade edildi.  50 adayın 17’si kadınlardan oluşuyor.

KDP: Programında kadın konusu ayrı bir bölüm olarak işlemedi. Kadın konusu “Aile içinde kadına ve çocuğa yönelik şiddetle mücadele” adı altında yer aldı.

KDP programında kadın için gözle görülür bir proje yok.  Her iki cinsiyetin hükümet, parlamento ve yaşam alanlarında eşit olmadığına değinildi. Hükümet elinde olmasına rağmen KDP, şiddet ve hırsızlık yapanların önünü kapatmaya çalışacaklarını belirtiyor. KDP’de 100 adaydan 30’u kadın adaylardan oluşuyor.

Hizba Komeleya Îslamî ya Kurdistanê (Komeleya İslami): Listede kadın sorunlarına ilişkin yalnızca kadın ve çocuk haklarının korunmasına işaret edildi. Konuya ilişkin şunlar belirtildi; “İslam ölçülerine uygun dünya kanunlarına göre kadın hakları korunacak”. 25 adaydan 6’sı kadın adaylardır.

Yekgirtû ve Bizûtnawe: Her iki partinin programı ortak ve kadın konusu “Kadının rolü ve yeri” başlığı altında ayrı bir bölüme olarak verildi. Programda cinsiyet eşitliğine çok yer verilse de 60 adayın yalnızca 20’si kadınlardan oluşuyor.

Programda şu noktalar yer aldı:

-Kadınların bütün yaşam alanlarına daha fazla katılması,

– Önemli işlerde ve karar mercilerinde cinsiyet eşitliğinin esas alınması,

-Eğitim oranının yükseltilmesi ve kadınların aydınlanması için uygun şart ve olanakların yaratılması,

-Kadınların önemli işlerdeki katılım oranlarını güçlendirmek ve yükseltmek,

– Kadın haklarının korunması ve yaşanan hak ihlalleriyle mücadele etmek.