UNAMI (Birleşmiş Milletler Irak Yardım Komisyonu) siyasi sürecin gelişimi için bir sükunet ve barış mesajı verse de uzmanlar Jeanine Hennis-Plasschaert’in hareketliliğinin daha çok BM üye devletlerinin siyasi çıkarlarını korumakla ilgili olduğuna dikkat çekiyor.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreterliği Özel Temsilcileri ve Birleşmiş Milletler (BM) raportörleri, yönetmeliklerin protokollerine uygun olarak ülkelere ziyaretler gerçekleştirmektedirler. İnsan haklarının ve toplumun çıkarlarının korunması için barış ve huzur sloganları atarlar.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) ve üye devletleri, temsilcinin programına izin verir ve ülkesinin siyasi durumunu gözlemleyerek ihtiyaçlarını karşılamasını ister.
Birleşmiş Milletler Irak Yardım Komisyonu (UNAMI), 2003 yılında BM Güvenlik Konseyi’nin Irak’taki duruma ilişkin 1500 sayılı Kararı ile kurulmuş özel bir komisyondur. 2003 yılından bu yana faaliyet göstermektedir ve rolü 2008 yılında 1770 sayılı Karar ile genişletilmiştir.
2631 sayılı Karar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) tarafından 26 Mayıs 2022’de onaylandı. Bu karara uygun olarak, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Irak İşlerinden Sorumlu Özel Temsilcisi, Irak Hükümetine ve Irak halkına insani yardım, tavsiye ve destek sağlayacaktır. Bu aynı zamanda Irak’taki siyasi sürecin gelişmesine, barışın bölgesel ve ulusal düzeyde uygulanmasına da katkıda bulunması içindir. Ülkenin çeşitli unsurları içinde eşitliğin ve saldırmazlığın sağlanması ve Irak çevresinin korunmasını ön gören bir karardır.
Yukarıdaki hususlar, Genel Sekreter’in Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert’in programında ayrıntılı olarak yer almaktadır.
Ancak siyasi gözlemciler ve uluslararası ilişkiler uzmanlarına göre Plasschaert, sonuçları ve tepkileri ne olursa olsun, daha çok kendi çıkarları ve tarafı için çalışıyor. Özellikle Irak gibi bir ülkede seçmenleriyle siyasi, sosyal ve dini sürece bakış açıları arasında büyük bir yorumsal fark var.
Süleymaniye Üniversitesi Siyaset Bölümü öğretim üyesi Celal Hesen Mistefa ajansımız Rojnews’e konuya ilişkin şunları söyledi: “UNAMI’nin, tarafları projelerin ve kararların hayata geçirilmesi konusunda zorunlu kılmak yerine danışmanlık gibi bir görevi var.”
Celal Hesen Mistefa sözlerini şöyle sürdürdü: “Sadece birkaç projede etkili rol oynayabildi. Bu da sadece insani yardım ve Birleşmiş Milletlere üye ülkelere verilen ekonomik destekti. Bir şey yapılacaksa arkasında büyük bir değişim bırakmalıdır. Bu sebeple Plasschaert, Birleşmiş Milletler’in etkisini bir kazanım olarak göstermeye çalışıyor. UNAMI Plasschaert döneminde önümüzdeki dönemde Irak konusunda ilerleme sağladığını söyleyebilir.”
Celal Hesen Mistefa, Plasschaert’in Birleşmiş Milletler’in sadece bir danışma kurumu olmadığını, bölgeye barış getirebileceğini göstermek istediğini ancak Birleşmiş Milletler’in gerçekte bu alanda başarılı olamadığını belirtti.
Devamında Plasschaert’in Kazimi hükümeti ve KDP arasındaki uzlaştırma çabalarını sorumsuz bir girişim olarak tanımlayan Celal Hesen Mistefa, “Bu durum olumsuz bir sonuç doğurdu. Savaş çıktı. Plasschaert’in, bölgede birkaç peşmerge ve Irak gücü olduğunu, PKK’nin de bölgeyi korumak için iki kat kayıp verdiğini bilmeliydi. Ayrıca Birleşmiş Milletler’in Kürdistan Bölgesi ve Irak hükümetlerinin siyasi çatışma ve yolsuzluklarına karşı sessizliği ve tepkisizliği, Türk devletinin Birleşmiş Milletler’e üye ülkelerin çıkarları için gerçekleştirdiği ihlaller ve bu ülkelere destek anlamına gelmektedir.”
Celal Hesen Mistefa, son olarak Birleşmiş Milletler’in mevcut siyasi süreçleri korumak istediğini çünkü ilişkilerini birkaç yıldır bunun üzerinden kurduğunu söyledi.
