Heşdî Şabî hangi gruplardan oluşuyor?

HABER MERKEZİ / ROJNEWS

DAİŞ’in ortaya çıkmasıyla örgütlenen/örgütlendirilen Heşdî Şabî, Irak’ta DAİŞ’in sonunun gelmesiyle başta Kerkük olmak üzere Güney Kürdistan’a yönelik tehditleriyle tekrar gündeme gelmeye başladı. Heşdî Şabî’nin Kerkük ve Xûrmatû’ya yönelik tehdit ve saldırıları söz konusu örgütün niyetine dair bazı soruları soruları gündeme getirdi.

Sistani’nin çağrısıyla örgütlenmişti

2014 yılında DAİŞ’in ortaya çımasıyla 3 Haziran 2014 tarihinde Irak’taki Şii dini otorite Ayetullah Ali Sistani’nin ülkedeki Şiilere “cihat” çağrısı yapması üzerine örgütlenmeye başlayan Heşdî Şabî genel iki ana damar hakim. Birinci damarda İran, Hizbullah ve Maliki’ye yakınlığıyla bilinen örgütler yer alırken, diğer damarda ise İran’a mesafeli duran Iraklı Şii dini lider Mukteda Es-Sadr ve Irak Başbakanı Haydar El Ebadi’ye yakın duran örgütler yer alıyor.

Heşdî Şabî’nin kuruluşu

DAİŞ çetelerinin 2014 yılında ortaya çıkarak, eski Baas partisi kırıntılarıyla Irak’ta Musul, Enbar, Tikrit ve Sünnilerin yaşadığı birçok bölgeyi ele geçirmesi ve Şii bölgelerine yönelmesi üzerine 13 Haziran 2014 tarihinde Irak’taki Şii dini otorite Ayetullah Ali Sistani Şiilere “cihat” çağrısı yaptı.

Sistani’nin çağrısına Maliki’den destek

Dönemin Irak Başbakanı Nuri El Maliki de Sistani’nin çağrısına destek vererek, Heşdî Şabî’ye katılanlara kişilere maaş bağlanacağını belirtti. İran’a yakınlığıyla bilinen Sistani’nin çağrısı, İran’ın askeri desteği ve Maliki’nin maaş bağlanacağı açıklamaları üzerine Heşdî Şabî örgütlenmeye başladı.

Süleymani komuta etmişti

İran böyle bir gücün kurulmasını sözel ya da ideolojik olarak desteklemekle yetinmedi. Bu gücün silah, eğitim ve lojistik gibi finansörlüğünü de üstlendi. Eğitim çalışmalarında ise İran Devrim Muhafızları’nın dış operasyonlar gücü olarak bilinen Kudüs Gücü’nün komutanı Kasım Süleymani yer aldı. Süleymani Enbar vilayetindeki operasyonlarda bizzat Heşdi Şabi’nin başında yer aldı.

Resmi statü kazandılar

Irak ordusuyla birlikte Ramadi, Felluce, Tikrit, Musul, Telafer ve Şengal’in gündeyinde DAİŞ’e karşı operasyonlara katılan Heşdî Şabî, 26 Kasım 2016 tarihinde Irak parlamentosunda çıkarılan yasayla “Irak’ın resmi savunma gücü” ilan edildi. Böylece resmi statü kazanan Heşdî Şabî, 7 Nisan 2015 tarihinde de Irak Başbakanı Haydar El Ebadî ve Bakanlar Kurulu kararıyla doğrudan başbakanlığa bağlandı.

300 ile 600 dolar maaş

Heşdî Şabî, resmi statü kazanarak, Irak askerlerinin sahip olduğu haklara sahip oldu ve silah ile cephane ihtiyaçları Irak Savunma Bakanlığı tarafından karşılanmaya başlandı. Irak ordusu bünyesine alınan Heşdî Şabî’nin her bir üyesine 300 ile 600 dolar arasında maaşlar ödediği belirtiliyor.

Resmi statüyle büyüdüler

Sayılarının yüz bin dolaylarında olduğu ifade edilen Heşdî Şabî, resmi statü kazanmasıyla daha da büyüdü. Şii tarikatlar ve gruplar ile aşiretlerden çok sayıda kişinin söz konusu güce katılmak isim kayıt yaptırdığı belirtiliyor. Ayrıca DAİŞ’e karşı savaşta elde edilen ganimletler de örgütün büyümesini sağlayan diğer bir faktör oldu. Şu anda ise sayılarının 150 ile 200 bin arasında olduğu iddia ediliyor.

Mukteda Es-Sadr’ın rahatsızlığı

İran ve Irak merkezli olmak üzere Heşdî Şabî’nin bünyesinde 70’ten fazla örgüt bulunuyor. Birinci kolda İran, Hizbullah ve Maliki’ye yakınlığıyla bilinen örgütler yer alırken, diğer kolda ise İran’a mesafeli duran Şii dini lider Mukteda Es-Sadr ve Irak Başbakanı Haydar El Ebadi’ye yakın duran örgütler yer alıyor. Irakî bir siyaseti benmseyen Mukteda Es-Sadr’ın geçtiğimiz aylarda yaptığı Heşdî Şabî’nin lağvedilmesi yönündeki açıklamaları, Heşdî Şabî içerisindeki bazı grupların kontrolden çıkmasından duyulan rahatsızlık olarak yorumlanmıştı.

İran ve Irak kanatlı Heşdî Şabî

Farklı bayraklarla Heşdî El Şabî şemsiyesi altında hareket eden gruplardan Bedir Tugayları, Esaib Ehlulhak, Hizbullah Ketibesi, Ali Ekber Tugayları ve Ensar El Merciyye Tugayları gibi örgütlerin isimleri öne çıksa da Heşdî El Şabî’nin bünyesinde 70’ten fazla örgüt bulunuyor. İran’a yakın duran örgütlerin öncülüğünü Bedir Tugayları yaparken, Sadr’a yakın birçok örgüt ise Mehdi Ordusu geleneğinden gelen gruplardan oluşuyor.

Bedir Tugayları

Heşdî Şabî içindeki en etkin ve en eski örgüttür. Irak-İran savaşı (1981 ile 1988 yılları arasında) sırasında Saddam Hüseyin rejimine karşı İran saflarında mücadele eden örgütün başında Kasım Süleymani ile yakın ilişkileri olan Hadi El Amiri bulunuyor. Irak-İran savaşından beri silahlı gücü bulunan Amiri öncülüğündeki Bedîr Tugayları, 2008 yılında silah bıraktığını ve siyasal parti olduğunu açıklasa da 2014 yılında yeniden silahlandı. Amiri, 2010 yılındaki seçimlerde Maliki’nin Kanun Devleti Partisi’nde milletvekilliği de yaptı. Irak’ın tüm bölgelerinde etkin olan Bedîr Tugayları, özellikle Diyala, Selahaddin ve Kerkük eyaletlerin faaliyet yürütüyor. 20 ile 30 bin arasında elemanı olduğu belirtilen Bedir Tugayları, Şii Arapların yanı sıra Türkmen, Kürt ve Hristiyan ve diğer halklardan da üyeleri içinde barındırıyor.

Esayib Ehlul Hak

Irak’ta daha çok İran’a mesafeli duran Şii dini lider Mukteda Es-Sadr’a bağlı Mehdi Ordusu’ndan ayrılan bu grup İran ile yakın ilişki içerisinde. Necef, Kerbela, Bağdat gibi yerlerde faaliyet yürüten örgütün başında Qeys El Xezalî bulunuyor. 10 bine yakın üyesi olduğu belirtilen örgüt, Kerkük’e yönelik tehditlerde başı çekiyor. Özellikle Telafer’in DAİŞ’ten alınması operasyonu sırasında Türkiye’ye yakınlığıyla bilinen Irak Türkmen Cephesi’ne (ITC) bağlı silahlı unsurlar da Esayîb Ehlul Hak’a katılmıştı. Türkiye ile İran’ın yakınlaşması örgütün etkinliğini arttırıyor.

Hizbullah Ketibesi

ABD’nin 2003 yılında Irak’a müdahalesi sırasında “Muhtar ordusu” olarak örgütlenen grubun temeli üzerinde kurulan bu grup İran dini otoritesi Seyid Alî Xemaneyî’ye biat ettiğini açıklamıştı. Tüm Irak’ta faaliyet yürüten örgüt, özellikle Türkmenler arasında sempatizan buluyor ve Hizbullah geleneğinden gelen birçok diğer örgütle ilişki içinde. Sayılarının ise 10 bin civarında olduğu belirtiliyor.

Seyyîdul Şuheda Ketibesi

Xamaneyî’ye bağlılık yemini eden ve Hizbullah’a yakınlığıyla bilinen örgütün liderliğini Hecî Ebû Ala yapıyor. Maliki’yle yakın ilişkilere sahip.

Horasan Tugayları

İran menşeili bu örgütün komuta kademesinin de İran’da olduğu belirtiliyor. Xurmatû civarında faaliyet yürüten örgütün 3 bin civarında üyesi olduğu ileri sürülüyor.

Saraya El Selam

Ebadi’ye yakınlığıyla tanınan bu örgüt ise Samarra ve Necef başta olmak üzere birçok bölgede faaliyet yürütüyor. Muqteda Es-Sadr tarafından 2014 yılında kurulan örgütün 10 bine yakın gücü olduğu belirtiliyor.

Diğer gruplar

İran ve Irak eksenli onlarca gruptan oluşan Heşdî Şabî’nin içerisinde gruplar arasında geçişkenlikler ve ayrılmalar çok sık yaşansa da örgütün içindeki diğer gruplar ise şunlar:

* Ali Ekber Tugayları

* Ensar El Merciyye Tugayları

* İmam Ali Ketibesi

* Fırkatul Ebbas Ketibeleri

* Feylaq El Kerrar

* Seraya El Cihad

* Seraya Ensal El Aqide

* Hareket El Nucebba

* Ebû Fadil Ebas Ketibesi

* Şehit El Aval Ketibesi

* Seraya El Cihad

* Tayyar El Risali Ketibesi

* Ehrar El Irak Ketibesi

* Difaa El Mukaddes Ketibesi

* Ruhallah Ketibesi

* El Gadab Ketibesi

* Ensar El Hicce Ketibesi

* İmam Hüseyin Ketibesi

* Irak Hizbullah Mücahitleri

* İmam El Gaib Ketibesi

* Feylak El Vaad El Sadık

* Kuvvet El Şehid Sadr

* Liva Youm El Kaim

* Liva Esedulah Galip

* Hizbullah El Sayrun

* Liva Zülfikar

* Liva El Muntadar

* Mukavveme İslamiye

* Liva İmam El Hasan El Mücteba

* Hizbullah El Ebrar

* Saraya El Zehra

* Hareket El Abdal

* Liva Ammar İbni Yasır

* Fettah El Mubin Ketibesi

* Şebab El Risali Ketibesi

* Liva El Sadıkeyn

* Liva İmam El Kaim

* Liva El Kaim

* Liva El Karya

* Seraya Aşura

* Babiliyyun Tugayı.