Irak’ta Cumhurbaşkanı adaylığı krizi sürüyor
Irak’ta Cumhurbaşkanlığı adaylık süreci yürütülen tartışmalar olsa da hala büyük bir belirsizlik sürüyor. Yeni Cumhurbaşkanı seçimi sürecine girmeden, haftalardır adaylar üzerinde bir uzlaşı sağlanamadığı için adaylık süreci tamamlanmıyor. KDP’nin iki adayının iptal edilmesi üzerine bu kez gözler Parlamento’ya çevrildi, yeni bir adaylık süreci başlatacak mı başlatmayacak mı diye merak ediliyor.
Irak’ta 10 Ekim 2021’de yapılan parlamento seçimlerinin üzerinden 5 ay geçmesine rağmen hala cumhurbaşkanı seçilmedi, hükümet kurulmadı. Aylardır partiler, ittifaklar, parlamento içinde ve dışarda hem cumhurbaşkanı hem de yeni hükümetin kurulması için görüşmeler yapıyor, kararlar alıyor ama hala somut bir atım atılmış değil. Cumhurbaşkanı seçimi de tam bir muammaya dündü. Yeni cumhurbaşkanı seçilecek mi, kim seçilecek tartışmaları sürerken, adaylar da çok konuşuluyor.
ADAY KARMAŞASI
Kürdistan Yurtseverler Birliği (YNK) ve Kürdistan Demokrat Partisi’nin (KDP) Cumhurbaşkanı adayları üzerinden yürütülen tartışmalar sürerken, kimin aday olacağı, adayları Irak Federal Mahkemesi mi belirleyecek yoksa Parlamento mu belirleyecek bu konuda da hala belirsizlik sürüyor. Cumhurbaşkanlığı adaylığı için başlatılan sürecin ardından 33 kişi aday olduğunu açıkladı. YNK Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih’i, KDP ise Hoşyar Zebari’yi aday gösterdi. Hoşyar Zebari’nin adaylığının duyurulması üzerinden birçok kesimden tepkiler geldi. Hoşyar Zebari’nin Maliye Bakanlığı görevi yürüttüğü sırada ismi yolsuzluğa karıştığı için adaylığına tepki gösterildi ve aday olmaması için günlerce eylemler yapıldı. Tepkilerin büyümesi üzerine Irak Yüksek Federal Mahkemesi, 13 Şubat’ta Hoşyar Zebari’nin Cumhurbaşkanlığı adaylığını iptal etti.
YENİ ADAYLIK SÜRECİ
Hoşyar Zebari’nin adaylığının iptal edilmesinin ardından bir kez daha adaylık için yeni bir süreç başladı. 2’nci adaylık sürecinde ise 59 kişi aday oldu. YNK bir kez daha Behem Salih’i aday gösterdi, KDP ise Hoşyar Zebari’nin yerine bu kez Rêber Ahmed’i aday gösterdi.
ADAYLIK İÇİN SÜREÇ BAŞA SARILDI
Irak Yüksek Federal Mahkemesi, Rêber Ahmed’in adaylığını da iptal etmesi üzerine, yeni bir tartışma süreci başladı. Mahkeme, KDP’nin adayını iptal edip, yeni adaylık sürecinin başlatılıp, başlatılmama kararını Parlamento’ya bıraktı. Mahkemenin karıyla Cumhurbaşkanlığı adaylığı süreci tekrar başa sardı.
YENİ ADAYLIK SÜRECİ İÇİN TOP PARLAMENTO’DA
Irak Yüksek Federal Mahkeme’nin kararıyla top bu kez Parlamento sahasına geçti. Parlamento KDP’nin ikinci adayının da iptal edilmesine karşı yeni bir adaylık süreci başlatacak mı yoksa mevcut adaylarla mı cumhurbaşkanlığı seçimine gidecek bu konu da hala belirsiz.
PARLAMENTODA SEÇİM NASIL OLACAK?
Mahkemenin yetki verdiği Parlamento, 3’üncü adaylık süreci belirleyecek mi merak konusu. Yeni bir adaylık sürecinin açılıp açılmaması konusunda önümüzdeki hafta Parlamento’da yapılacak oturumla belli olacak. Ancak adaylık kapısını 3’üncü kez açılacağı kararın Parlamento oturumunda salt çoğunlukla (yüzde 50+1) mi yoksa Parlamento üyelerinin üçte iki çoğunluğuyla mı alınacağı henüz bilinmiyor.
UZLAŞMA OLMAZSA YİNE SORUN
Mahkeme salt çoğunluğu kabul ederse, Parlamento’da salt çoğunluğa sahip olan üçlü ittifak Rêber Ahmed’i yeniden aday olmasını sağlayabilecek. Fakat Mahkeme söz konusu oturumun düzenlenebilmesi için üye sayısının üçte iki çoğunluğu sağlaması şartını koşarsa bu durumda üçlü ittifakın siyasi rakibi Şii Koordinasyon Grubu bu şartın yerine gelmemesi için oturumu boykot edebilir. İttifaklar, gruplar ve partiler arasında uzlaşma olmadığı sürece ister Cumhurbaşkanı seçimi ister Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr’ın üzerinde ısrar etmeye devam ettiği çoğunluk hükümetini kurma noktasında her iki tarafın da planlarını uygulama şansı yok.