Kürt kadın direnişinin sembol yüzü: Leyla Qasim

Pazar, 12 May 2019 – 10:17  SILÊMANÎ /ROJNEWS

Kürt kadının mücadele tarihinde önemli bir yer edinen Leyla Qasim’ın idam edilmesinin üzerinden 45 yıl geçti. Direnişiyle Kürt kadınlarına büyük bir miras bırakan Leyla Qasim, idam sehpasına götürüldüğünde, “Beni öldürerek yok edebilirsiniz ama benim ölümüm binlerce Kürt’ün uyanışı olacaktır” dedi.

Leyla Qasım, 1952 yılında Xaneqin’in Bamili köyünde dünyaya geldi. Ailenin 3’üncü çocuğu olan Leyla, direnişçi bir ruha sahipti. Yoksul bir aile olmalarına rağmen babası Leyla’nın okumasını çok istedi. Leyla, ilk ve ortaöğrenimini gördükten sonra yoksulluk nedeniyle ailesiyle birlikte Bağdat’a göç etti. Liseyi Bağdat’ta bitiren Leyla, Bağdat Üniversitesi’nde Sosyoloji Bölümü’nü kazandı. 20 yaşındayken Kürdistan Öğrenciler Birliği (YXK) ile tanışan Leyla, Saddam Hüseyin’in Kürt halkına düşmanlığını konu alan bir makale yazdığı için hedef haline getirildi.

Kısa zaman içinde Kürt Öğrenci Birliği’nin aktif üyesi oldu ve Bağdat Üniversitesi’ndeki Kürt öğrenciler üzerinde belirgin etkisi vardı. O dönemlerde KDP öncülüğünde yürütülen Kürt mücadelesi, Başur dağlarında ve özgürleştirilen bölgelerde toplanmıştı. Leyla Qasim “Mücadele erkek işidir, kadınlar mücadeleye katılamaz” anlayışına karşı mücadelenin en ön saflarında yerini aldı.

1974 yılında Kürt halkına yönelik saldırılarını arttıran rejim güçleri Qeladiz’i bombaladı. Bombardıman sonucunda 3 sivil yaşamını yitirdi.

Baas rejiminin saldırılarına karşı arkadaşlarıyla birlikte harekete geçen Leyla, ilk eylemini 24 Nisan 1974’te uçak kaçırma eylemi gerçekleştirdi. Ancak bu eylemde istenilen düzeyde başarılı olamadı. Leyla ve arkadaşları Cewad Hemewendî, Nerîman Fuad Mestî, Hesen Hemereşîd ve Azad Silêman Mîran geniş çaplı bir operasyon sonucu Bağdat’ta esir alındı. Leyla bütün baskı ve dayatmalara karşı geri adım atmadı.

İstihbarat güçlerinin Leyla’yı soruşturmaya aldıklarında

1974’ün Nisan ayında ağır işkencelerden geçirilen Leyla, kısa süren düzmece bir yargılama sonrasında, idama mahkum edildi. İdam edilmeden annesi ve kız kardeşi ile görüşme fırsatı bulan Leyla annesine şunları söylemişti; “Güzel annem; tasalanma, ben bir dava insanıyım artık. Kürt halkı ve Kürdistan için savaşıyorum. Anne bizim ölümümüzle binlerce Kürt insanı uyanacak, özgürlük bayrağımız dalgalanacak. Ben öldüğümde üzülmeyin, saç örgülerimden bayrak yapsınlar.”

22 yaşında idam sehpasına cesur adımlarla yürüyen Leyla Qasım “Beni öldürerek yok edebilirsiniz ama benim ölümüm binlerce Kürt’ün uyanışı olacaktır” diyordu. Leyla ve 4 arkadaşı 12 Mayıs 1974’te saat 07.00’da idam edildi.

Leyla ve arkadaşları idam edildikten kısa bir süre sonra Baas rejimi, Leyla Qasim’in erkek kardeşi Selami’yi kız kardeşinin fotoğrafını paylaştığı gerekçesiyle katletti.

Yazdığı birçok hikayede Leyla Qasim’in mücadelesini konu alan Hikaye Yazarı Fewziye Milê, “Leyla’nın hikayeleri mücadeleyi, direnişi Kürdistan için canını feda edenleri konu alıyor. Önder Apo üzerindeki tecride karşı açlık grevi eyleminde olan Leyla Güven, Leyla Qasimların mücadelesini devam ettiriyor” dedi.

Leyla Qasim idam edildi ama Kürdistan’da binlerce Leyla doğdu. Ceqerxwin, Hêmin ve bilinen birçok Kürt şairinin şiirlerine konu alan Leyla Qasim’in direnişini bugün Leyla Güven şahsında birçok kadın devraldı.

Ölümünün ardından Leyla Qasım, tıpkı Şair Cigerxwîn’in dizelerindeki gibi herkes oldu, herkesten bir parça oldu: “Leyla kî ye? Leyla jin e. Leyla min e.

Şair Hêmin’in Leyla Qasim’a yazdığı şiir şu şekilde;

“Ke to toray le çawim wek xewî min

Le biskit reştire mangeşewî min

Biro Mecnûn be Leylay xot menaze

Ke nawbangî pitir derkird ewî min

Bizey hatê, witî celadî xiwêrî!

Be keyfî xot petit bawêje estom

Ewe pet niye mîdalî îftixare

Ke bûme qaremanî mîlletî xom.

(hb/eo)