Kelhuri lehçesi yok olma riski altında

Xaneqin’li öğretmenler, gazeteciler ve sanatçılar, Kelhuri lehçesine kimse önem vermediği için yok olma riski altında olduğunu belirttiler. Ayrıca Kelhuri lehçesinin müfredatta yer almadığı ve günden güne kaybolduğuna da dikkat çekildi.

17 Kasım 1999’da Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) 21 Şubat’ı Anadil Günü olarak ilan etti. Bugün de dünyanın her yerinde çeşitli etkinlikler düzenleniyor.

Asimilasyon politikaları nedeniyle birçok dilin yok olma riski bulunuyor. Kürtçenin lehçeleri arasında Kelhuri lehçesi de var. Kelhuri, geniş bir lehçe olmakla birlikte, kadim bir tarihe de sahiptir. Ancak nadiren kullanıldığı, okullarda öğretilmediği, iletişim için de kullanılmadığı için yok olma riski var. Kelhuriler, kendi lehçeleri kullanılmazsa zamanla yok olacağını söylüyorlar.

Kelhuri lehçesi, Kürt halkının yaşayan ve Güney ve Doğu Kürdistan’da yaygın olarak kullanılan lehçelerinden biridir. Güneyde, özellikle Xaneqin’de kullanılıyor. Doğu Kürdistan’da da en yaygın olarak Kirmanşan’da kullanılıyor. Ama şimdi Kelhur lehçesi yok olma tehlikesi altında. Öğretmenler, gazeteciler, sanatçılar ve Xaneqin Kültür Merkezi sorumlusu konu hakkında ajansımıza konuştu.

Xaneqin Kültür Merkezi yetkilisi Macid Şalyar, Kelhuri lehçesine önem verilmesi gerektiğini çünkü kullanılmayan lehçelerin kaybolduğunu söyledi. Macid, dil kullanımının eksikliğini ebeveynlere bağlıyor. Macid, bu lehçenin müfredatta da yer almadığına dikkat çekerek; “Xaneqin kültür merkezi olarak her zaman bu lehçeye dikkat etmeye çalışıyoruz. Kelhuri lehçesini zenginleştirmek için seminerler veriyoruz. Kelhuri lehçesinin birçok kelimesi yok oldu ama hala burda bu lehçeyi kullanıyor ve koruyoruz.”

Öğretmen Enstar Mehmud ise, Xaneqin halkı gibi onların da Kelhuri lehçesini sevdiklerini ve koruduklarını belirtti.

Sanatçı Rizgar Mehmud konuyla ilgili görüşlerini dile getirerek; “Kelhuri’yi kullanırsak, kaybolmaz, canlanır ve korunmuş olur. Ama tam tersine kullanmazsak zamanla yok olur ve yerini başka dillerin kelimeleri alır. Bu yüzden Kelhuri lehçesiyle konuşmamız ve buna dikkat etmemiz gerekiyor.”

Son olarak Gazeteci Rajan Macid şunları söyledi; “Kürtçe zengin bir dil, çok sayıda insan Kelhuri lehçesini konuşuyor ama kimse bu lehçeye yeterince önem vermiyor. Bu lehçe eğitim programlarında kullanılmıyor. Bu lehçede konuşurken utanan birçok insan var. Bunun nedeni de bu lehçenin ihmal edilmesidir. Gazeteciler de bu lehçeyi umursamıyorlar.”