Dema Dirîreşkan filmi 5. Süleymaniye Uluslararası Film Festivali’nden çekildi

5. Süleymaniye Uluslararası Film Festivali’nde Ji Bo Azadiyê (Özgürlük İçin) filminin festival yönetimi tarafından gösterimden kaldırılmasından ötürü Rojava Film Komunü’nden yazılı açıklama yapıldı.

Komun yaptığı açıklamada festivalin özgür sanat platformu olmadığı ve bundan ötürü festivalde yer alan ikinci filmleri Dema Dirîreşkan’ı (Böğürtlen Zamanı) festivalden çekme kararı aldıklarını açıkladı.

Rojava Film Komunü’nden yapılan açıklamanın tümü şöyle;

‘5. Süleymaniye Uluslararası Film Festivali’nde ‘Ji bo Azadiyê’ filminin gösteriminin engellenmesine ilişkin olarak,

Bu engelleme, festival yönetimi tarafından filmin gösteriminden birkaç saat önce yapıldı. Yasak için gerçek bir sebep veya mazeret sunulmadığı gibi olayla ilgili festival yönetimi tarafından resmi bir açıklama yapılmadı ve gerekli görülmedi. Bu yüzden bu konuyu ve gelişmelerini tüm yönleriyle paylaşmak istiyoruz.

Bizler Rojava Film Komünü olarak Eylül 2019’da ‘Ji bo Azadiyê’ veya ‘The End Will Be Spectacular’ filmimizin çekimlerini tamamladık. Kasım 2019’da Kalküta Uluslararası Film Festivali’nde (NETPAC AWARD) dünya galası olarak ilk kez yapıldı. Kürdistan’daki ilk gösterimler olarak ortaklarımızla birlikte Süleymaniye ve Rojava-Rimêlan’da ulusal film galasını planladık. Ancak Süleymaniye Kültür Müdürlüğü tarafından da desteklenen Süleymaniye’deki bu gösteri, yılın ilk gecesi olan 31 Aralık 2019’da Salim Sineması’nda gerçekleşecekti, ancak eyalet idaresi  ve Süleymaniye Asayişi tarafından engellendi ve yasaklandı.

Gösteri planlandığı gibi Rojava’da gerçekleşti. Ardından pandemi durumuna rağmen dünya çapında yaklaşık 20 farklı festivalde gösterildi. Hatta bazılarında ödül bile aldı.

Festivaller dışında Japonya’dan Brezilya’ya, Tayvan’dan İspanya’ya dünyanın birçok ülkesinde gösterildi. Aslında herhangi bir yasağa takılmadan 30’dan fazla ülkede gösterildi.

Yapımcısının ortak olduğu ‘Ji bo Azadiyê’ ve ‘Dema Dirîreşkan filmlerimiz festival yönetiminin talebiyle festivale dahil edildi. Rojava Film Komünü yönetimimiz ve Süleymaniye Uluslararası Film Festivali yönetimi Ekim ayından bu yana temas halinde ve görüşmelerde bulunuyordu. Festival yönetimi, yönetmen Ersin Çelik’in ‘Ji bo Azadiyê’ filmine, yönetmen Haşim Aydemir’in ‘Dema Dirîreşkan’ filmine ve yönetmen Şêro Hindê’nin ‘Evîn di Rûyê Qirkirinê de’ belgeseline de yer vermek istedi.

Bunun üzerine festivale her üç filmin de gösterim kopyalarını gönderdik. Daha sonra ‘Evîn di Rûyê Qirkirinê de’ belgeselinin Duhok Film Festivali’nde gösterileceği için festival kapsamında yer alamayacağı ifade edildi. Ancak diğer iki film ‘Uluslararası Uzun Metraj Film Yarışması’ bölümünde gösterilmek istendiği belirtildi ve onayımızın ardından her iki film de festival programına girdi.

Festival yönetiminin, ‘Ji bo Azadiyê’ filminin 31 Aralık 2019’daki yasaklanması hakkında bilgisi vardı. Bu konu yazılı ve sözlü diyaloglarda tartışıldı. Aynı zamanda filmin Irak’ta daha önce halka açık bir şekilde gösterilmediği ve festivalde de bunun böyle olacağı belirtildi; ki bu festivalin şartıdır.

Filmlerin dışında da; festivale film ekiplerinin katılımı için talepte bulunuldu ve festival tarafından resmi davet mektupları gönderildi. Arkadaşlarımız da festivale katılmaya gittiler. Festivalin dijital medyadaki tanıtımının yanı sıra festival kataloglarında filmle ilgili fotoğraf ve bilgiler paylaşıldı.

Festival, film gösteriminin yapıldığı gün, yani 18 Aralık’ta, başladıktan sonra, filmin gösterimine saatler kala festival yönetimi, ‘Film 2019’da yapıldığı için yarışma bölümünden çıkaracağız ve bugün gösteriyi yapamayacağız’ dedi. Bu festivaldeki arkadaşlarımıza sözlü olarak ifade edildi.

Tabii ki gerçek sebep bu değildi! Direkt konuşulmasa da ilk andan itibaren anlaşıldı. Aşağıda da belirttiğimiz gibi;

1. Biz festivale başvurmadık, filmler festival tarafından talep edildi.
2. Festival yönetimi, filmin 2019 yılının sonuna doğru yasaklandığını biliyordu. Bu yüzden festival yönetiminin filmin bu tarihten 1 yıl sonra çekildiğini düşünmesi mümkün değil.
3. Filmler için başvuru ‘FilmFreeWay’ platformunda gerçekleşir. Orada ve toplantılarımızda herhangi bir yıl sınırından bahsedilmedi.
4. Festivalin diğer bölümlerinde 2019 yılında çekilmiş filmler var.

Dünkü toplantımızda bu konuların hepsi ayrıntılı olarak tartışıldı. Krizi büyütmemek için biz de ‘Yarışmaya girip girmemek bizim için önemli değil ama planlanan gösterimin zamanında yapılması gerekiyor’ dedik. Ancak hiçbir şekilde çözüm odaklı bir yaklaşım olmadı, bu aynı zamanda bizzat o gün bazı gelişmelerin yaşandığını da gösteriyor. Festival alanında ‘dışarı’nın festivalin yönetimi üzerinde etkisinin olduğuna dair bilgiler de vardı. Bu bilgi net olmasa da yaşananlar durumu netleştiriyor.

Ayrıca Festival’in ana bölümünde buna dikkatinizi çekmek isteriz; uzun metrajlı film yarışmasında seçilen 16 filmden sadece ikisinin dili Kürtçe ve Kürdistan’da çekildi. Bunlar Ji Bo Azadiyê’ ve ‘Dema Dirîreşkan’ filmlerimizdi.

Bütün bunlardan dolayı Rojava Film Komünü olarak, her şeyden önce sanat ve sinema etiğinden uzak, film festivallerinde alışık olmadığımız bu yaklaşımı eleştiriyor ve protesto ediyoruz. Çalışma arkadaşlarımız, sanatçılarımız, ve birlikte çalıştığımız şirketlerle bu konuyu görüştük ve bu tartışmalar sonucunda;

Bu Festival bir ‘özgür sanat platformu’ olmadığı için diğer filmimiz olan ‘Dema Dirîreşkan’ı da festivalden çekme kararı aldık.

Festival yönetimini etkinlik hakkında kamuoyuna açıklama yapmaya davet ediyoruz. Festival yönetimini, Kürdistan’ın entelektüel başkentindeki bu yasağı festivalin konuklarına, Süleymaniye halkına ve sanatçılarına ve Kürdistan halkına açıklamaya davet ediyoruz.’