HEWREMAN CELAL
Kulebal (Çox), Hewreman’ın tarihi kıyafetlerinden biridir ve Hewreman’ın sembolü olarak bilinir. Kulebal yapmak için kullanılan her şey Kurdewari’dir ve deseni Hewramanlılara aittir. Ama artık hazır tekstil ürünlerinin etkisi ve az sayıda zanaatkar nedeniyle kulebal sanatı yok olmayla karşı karşıya.
Tarihi kaynaklara göre Kulebal veya Ferencî, günümüzden 2700 yıl önceki Medan dönemine kadar uzanmaktadır. Kulebal, Medlerin bir icadıdır ve Mixi (Bizmari) yazılarında adı geçmektedir. Kuzu yününden yapılır. Ayrıca şal da Medlerin icadıydı ve keçi kılından yapılıyordu.
Yazar İbrahim Mike, bölgenin özgün kıyafeti olan Kulebal’ın kullanımının azaldığını belirterek, “Hewreman, coğrafyası nedeniyle dağlık ve soğuk bir bölgedir. Hewremanlılar da, yörenin doğasına göre kıyafetlerini dikmektedir” dedi.
Kulebalın Hewreman’a özgü bir ürün olduğunu ve yerel ürünlerle yapıldığını belirten İbrahim Mike, kuzu ve koyun yününden de kulebal yapıldığını, kulebalı yapanların da Hewremanlı olduğunu ve bu yüzden çok maliyetli bir ürün olmadığını söyledi.
Yazar İbrahim Mike, yabancı kıyafetlerin etkisiyle Hewreman halkının yavaş yavaş kültürlerinden uzaklaştığını bildirdi.
Kulebal hem yazın hem de kışın kullanılabiliyor. Kışın sıcak tutarken, yazın da serin tutuyor. Kulebal kullanmaya devam eden kişilerin daha az bel ağrısı olduğu belirtiliyor.
Sürekli Kulebal kullanan Hewremanlı Cemal Narceli, “Eskiden kulebal yapanlar köylere gidip koyun yününden kulebal yaparlardı. Genellikle bahar mevsiminde yapılırdı. Yün ve yumurtayı karıştırarak bir kalıp yapılır, rengi insanların istediği şekilde ayarlanırdı” dedi.
Kulebalın kendileri için kutsal olduğunu belirten Cemal Narceli, son olarak şunları belirtti: “Kulebal, babalarımızın ve dedelerimizin simgesidir. Ama şimdi ticari ve hazır tekstil ürünleri Hewreman’ın otantik kıyafetleri üzerinde büyük bir etki yarattı. Kulebal yok oluyor ve kimsenin umurunda değil. Kulebal yapan ustaların çoğu vefat etti ve yerlerine yapacak kimse kalmadı.”