Mam Yusuf Şengal’de 32 yıldır mesleğini sürdürüyor

SITÎ ROZ / ŞENGAL

Mam Yusuf Qasim, 32 yıldır sanat yoluyla hakiki Ezidi kültürünü korudu. 32 yıldır birkaç küçük ve eski aletle keski ve bıçak üretiyor. Mam Yusif, icra ettiği mesleğiyle ilgili olarak, “Bunu 90’lardan beri yapıyorum. Bu işte kendimi rahat hissediyorum ve boş zamanımı bu sanatla dolduruyorum” diyor.

Kapitalist sistemin geliştiği ve teknolojinin getirdiği ilerlemeler çağında, insanlar kadim olan birçok çalışma kültüründen uzaklaşmış ve rahata alıştırılmıştır. Ancak her toplumlarda ve inançlarda tarihi ve kadim şeyler bazı insanların tarafından sarf edilen emek sayesinde kaybolmaz. Mam Yusuf Qasim onlardan biri.

Mam Yusuf 52 yaşında ve Şengal dağlarındaki Kolka köyünde yaşıyor. Mam Yusuf, fermandan bu yana yaşamını kendi emeğiyle yeniden kurmuş ve herkesi kendi yaşam tarzına hayran bırakmıştır. Mam Yusuf, Şengal’de ekimi ile ünlü evinin bahçesinde tütün yetiştiriyor. Ayrıca Cennet dağlarına giden yola bir taş konularak herkesin hafızasından geçen taşın üzerinde çok doğal bir görüntü oluşturulmaktadır. Ayrıca Serdeşt dağlarına giden yollarda bir taş üzerine çizdiği resim, herkesin hafızasına kazınmış durumda.

‘Bu uğraşla kendimi huzurlu hissediyorum’

Mam Yusun’un yaşamı örmedeki emeği dikkatimizi çekiyor ve kendisini yakından tanımıza izin veriyor. Sabahın erken saatlerinde kendimizi onun evinde bulduk. Evine ulaştığımızda toprağa oturmuş ve bir şeylerle uğraşıyor bulduk, onu. Mam Yusuf’a ne yaptığını sorunca, “Şu an yaptığım iş, çok eski bir iştir. Yeni üretim araçları ve kolaylıklardan dolayı kimse bu işlerle uğraşmıyor. Yapan varsa da, sayıları çok azdır. Bu iş ya da icra ettiğim bu sanat bana huzur veriyor. Kendi ellerimle kadim bir işi yapıyor ve dostlarıma hediyeler hazırlıyorum” dedi.

Kullandığı araçlar dikkat çekici ve Şengal’de ilk defa karşılaştığımız araçlar olduğu için, her birini tek tek sorduk. Mam Yusuf, kullandığı araçlardan tek tek şöyle söz etti: “Bu, menganedir. Tahtayı sağlam tutmaya yarar. Tefçu ise şekil vermeye yarar. Kullandığım tahtalara ekil verirken bu aracı kullanırım. Tahtada ihtiyaç duyulursa mezrefeyi kullanırım.”

32 yıldır kesintisiz bir şekilde sürdürüyor

1990’lı yıllardan beri bu işle uğraştığını ifade eden Mam Yusuf, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Ben 1990’lı yıllardan bu yana, bu işle uğraşıyorum. Zorlukları fazla olan bir uğraştır çünkü el emeği istiyor. Bu nedenledir ki bugün kimse kolay kolay yanaşmaz bu işe. Şu an bir sanatsal çalışma olarak ele alıyorum ve her gün ortakla birkaç saat çalışıyorum. Bu işi, duvar diplerinde oturup telefonla uğraşmaktan daha değerli görüyorum. Kullandığım araçların hiçbiri beni yanıltmıyor ve bu araçları kullanırken kendimi oldukça rahat hissediyorum.”

Tahdar ve ağaçlardan birçok sanatsal ürünü ortaya çıkaran Mam Yusuf, en çok sigara ağızlığı ve bıçak kolu yapıyor. Sigara ağızlığını (qelûn) sadece yaşlıların kullandığını ifade eden Mam Yusuf, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Qelûn yapmak, oldukça zahmetli bir iş. Büyük bir yoğunlaşma gerektiriyor. Fakat şu an pek kullanılmıyor. Sadece yaşlı insanlar kullanıyor. Genelde yaşlıların elleri titriyor ve qelûn sigaralarının düşmesini engelliyor.”

‘Kadim bir meslek’

Mam Yusuf, sözlerini şu ifadelerle sonlandırdı: Bir bıçak kolu veya qelûn, 2 saatte yapılıyor. Birçok insan gelip onlara bir şeyler yapmamı istiyor. Birçok şeyi hatıra kalsın diye dostlarıma yapıyorum. Kadim bir meslektir ve yok olmasını istemiyorum. Bunun için hala bu mesleği sürdürüyorum.”