BM: Libya’daki paralı askerler ciddi tehdit oluşturuyor

Birleşmiş Milletler (BM) uzmanları tarafından hazırlanan bir raporda, Türkiye, Çad, Sudan, Suriye ve Rusya’dan gelen paralı askerlerin Libya’da varlık göstermeye devam etmeleri, Libya’da depolanan silahların sayısı ve önümüzdeki süreçte olası bir çatışmayı körükleme yetenekleri nedeniyle ülke için ‘ciddi bir tehdit olmaya devam ettiği’ konusunda uyarıda bulunuldu. Raporda,  Libyalı çatışan tarafların yabancı savaşçıları kendi saflarında tutmaya devam etmelerinden duyulan hayal kırıklığı dile getirildi.

BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 15 üyesi tarafından kısa bir süre önce tamamlanan raporda, Libya’ya uygulanan silah ambargosuna karşı bu yıl kaydedilen ihlal sayısının geçtiğimiz yıla göre azaldığı, ama paralı askerlerin halen Libya topraklarında varlıklarını sürdürmelerinin ciddi bir tehdit olmaya devam ettiği’ belirtildi. Fransız Haber Ajansı (AFP) tarafından geçtiğimiz Salı günü yayınlanan raporda, Libya’ya yasaklı silah sevkiyatlarının geçtiğimiz yıla kıyasla azaldığı, fakat silah ambargosuna tamamen uyulmadığı’ belirtildi.

Bu yılın Ocak ve Kasım ayları arasındaki süreci kapsayan raporu hazırlayan uzman ekip iki kez Libya’yı ziyaret etti. 2017 yılından bu yana ilk kez Libya’nın doğusu Bingazi’ye gidebilen ekip, ayrıca Fransa, İtalya, İspanya, İsviçre ve Tunus’u da ziyaret etti.

Uzmanlar, ‘BMGK üyesi bazı ülkelerin tedarik zincirleri üzerindeki kontrolünün devam ettiğini ve bunun Libya’ya silah sevkiyatlarının ortaya çıkarılmasını ve kesintiye uğramasını yahut yasaklanmasını büyük ölçüde engellediğini’ söylediler. Ancak söz konusu ülkelerin isimlerini vermediler.

Raporda, 2020 yılında gerçekleşen silah sevkiyatları nedeniyle Libya’daki silah stoklarının gelecekte olası bir çatışmayı körüklemeye yetecek arttığına ve bu stokların büyük kısmı halen ülkedeki yetkililerin uzlaştırıcı yaklaşımından yararlanan yerel silahlı grupların kontrolü altında olduğuna işaret edildi.

Raporu hazırlayan uzman ekip, özellikle Çad, Sudan ve Suriye’den gelen ve Rus özel askeri şirketlerinden gönderilen paralı askerlerin geri çekilmesi yönündeki genel talebe rağmen Libya’da çatışan tarafların yabancı savaşçıları saflarında tutmaları nedeniyle yabancı savaşçıların halen ülkede varlık göstermesinden duyulan hayal kırıklığını dile getirdiler. Raporda ayrıca, BM komisyonunun şimdiye kadar söz konusu paralı askerlerin çoğunluğunun geri çekildiğine dair hiçbir kanıt bulamadığı vurgulandı.

Libya Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş, geçtiğimiz Ekim ayında yaptığı bir açıklamada, ‘sınırlı sayıdaki’ paralı askerin ülkesini terk ettiğini söyledi. Yaklaşık bir ay sonra, Libya Ulusal Ordusu (LUO), 5+5 Ortak Askeri Komite tarafından kararlaştırılan ülkedeki paralı askerlerin ve yabancı savaşçıların eşzamanlı ve kademeli bir çıkışı şartını göz ardı ederek, kontrolü altındaki bölgelerden 300 yabancı paralı askeri ülkeden çıkarma kararı aldığını duyurdu.

Uzmanlara göre Trablus’ta bulunan ve Türkiye tarafından getirilen Suriyeli çeteler ayda 800 ila 2 bin dolar arasında değişen maaşlar alıyorlar. 5 + 5 Ortak Askeri Komite’deki LUO Heyeti Başkanı Amraci el-Amami, daha önce yaptığı bir açıklamada, komitenin, askeri dengede bir boşluk oluşmaması için bu grupların eşzamanlı ve kademeli olarak geri çekilmesi kararı çerçevesinde tüm güçlerin Libya’dan çekilmesinde ısrar ettiğini vurgulamıştı.

Raporda geçtiğimiz Eylül ayında Libya’nın güneyinde askeri operasyonlar gerçekleştirdiği yönünde Fransa’ya yapılan suçlamalara da değinildi. Bu suçlamalar o dönem Paris tarafından reddedildi. Paris ayrıca, Fransız güçlerinin Çad’da Değişim ve Uyum Cephesi’ne (FACT) karşı Libya topraklarında gerçekleştirilen bir operasyona katıldıkları iddialarını da yalanladı.

BM uzmanları raporlarında, Libya ile hava yoluyla yapılan silah sevkiyatlarının 2021 yılında daha da gerilediğine işaret ettiler. Bu raporlara göre Moskova’nın Orta Afrika Cumhuriyeti’ne yaptığı uçuşlarda aktarma istasyonu olarak da kullandığı Rusya’dan Libya’nın doğusuna yapılan askeri uçuşların sayısı yüzde 55, Türkiye’nin Libya’ya düzenlediği askeri uçuşların sayısı da yüzde 64 oranında azaldı.

Buna karşın Suriye merkezli özel havayolu şirketi Cham Wings tarafından Libya’ya ve Libya’dan Suriye’ye gerçekleştirilen uçuşların sayısı yüzde 71 oranında arttı ve bu artışın büyük olasılıkla Türkiye destekli paramiliter çetelerin gidiş-gelişlerinden kaynaklandığı belirtildi.

(rb)