Sandıklar kapandı oy sayımı başlıyor

Cumhurbaşkanı ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçimi için oy verme işlemi sona erdi. Toplam 187 bin sandıkta sabah saat 08:00’da başlayıp saat 17:00’de sona eren seçimlerde 56 milyon 322 bin seçmen sandık başına gitti. Katılımın ülke genelinde yüksek olduğu belirtildi.

Dört bir yanda usulsüzlükler ve baskı yaşandı

Halkların Demokratik Partisi (HDP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Saadet Partisi (SP) ve İYİ Parti ile Oy ve Ötesi gibi bazı sivil toplum örgütleri seçim güvenliği ve oy sayımındaki olası usulsüzlükleri engellemek seferber olurken, Urfa’nın Suruç ilçesi başta olmak üzere ülkenin dört bir yanında baskı ve usulsüzlükler yaşandı.

İHD: seçmen iradesine müdahale edildi

İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Merkezi, seçim gününe ilişkin tutuğu ara raporunda, Suruç’ta AKP’li vekil İbrahim Halil Yıldız ve akrabalarının yarattığı ihlallere dikkat çekti. Raporda, “Suruç ilçesinde bugün yaşanan olaylar bu ilçede adil ve dürüst seçim ilkesinin ayaklar altına alındığı, seçmen iradesine müdahale edildiğini ortaya koymaktadır” denildi.

İHD, saat 14.30 itibari ile seçim günü yaşanan ihlaller şöyle sıraladı:

* Erzurum ve Ağrı başta olmak üzere Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde üzerinde İçişleri Bakanlığı ibaresi bulunan “Seçim Görevlisi Tam Erişim” bilgisini içeren yaka kartlarının sivil ve resmi polisler ile sivil vatandaşlar tarafından taşındığı görülmüştür.

* Şanlıurfa ili Suruç ilçesinde AKP Şanlıurfa milletvekili ve adayı İbrahim Halil Yıldız’ın silahlı korumaları eşliğinde Suruç Atatürk ve Cumhuriyet ilkokulları ile GAP Anadolu Lisesine giderek oradaki seçmenleri tehdit ettiği, bazı sandıklarda seçmenlerin cep telefonlarına el koyduğu, HDP’li sandık üyelerini darp ettiği ve blok oy kullandırttığı yönünde güçlü iddialar bulunmaktadır, gözlemcilerimiz de bu iddiaların yaygın olduğunu gözlemlemiştir. Suruç İlçesi İmam Hatip Lisesi’nde

AKP’li vekilin silahlı korumalarının sebep olduğu ve çok sayıda kişinin yaralandığı bilgisi gelmiştir.

Suruç ilçesi Süleyman Şah ilköğretim okulu 1068 sayılı sandıkta aynı anda çok sayıda kişinin oy kullandığı bilgisi gelmiştir.

Suruç İlçesi Hürriyet ilköğretim okulu 1111, 1112 ve 1109 nolu sandıklarda blok oy kullanıldığı, bu okula sabah saatlerinde İbrahim Halil Yıldız ve  200’e yakın silahlı koruması ve polisin içeri girip herkesi dışarıya  çıkardığı bilgisi gelmiştir.

Ayrıca Suruç’ta çok sayıda oy pusulasının yer aldığı çuvalların ele geçirildiği öğrenilmiştir.

Suruç’ta Vali Ziya Çöker Ortaokulunda 1117 Nolu  sandıkta oy pusulası ve zarflarının bittiği söylenerek seçmenlerin geri gönderildiği bilgisi gelmiştir.

Suruç Bilge İlköğretim Okulu bahçesindeki araçlarda çok sayıda oy pusulası ele geçirilmiştir.

Suruç ilçesinde bugün yaşanan olaylar bu ilçede adil ve dürüst seçim ilkesinin ayaklar altına alındığı, seçmen iradesine müdahale edildiğini ortaya koymaktadır.

* Merkez Haliliye ilçesi Ululan İmam Hatip Ortaokulunda CHP’li sandık görevlileri darp edilerek okul dışına çıkarılmıştır.

Şanlıurfa ili Karaköprü Geçit ilkokulunda 1196 nolu sandıkta kadınların yerine erkeklerin oy kullandığı tespit edilmiştir. Aynı ilçenin 2242 nolu sandıkta müşahitlerin tehdit edildiği ve sandıklara yaklaştırılmadığı bilgisi gelmiştir.

* Diyarbakır ili Bağlar İlçesi Yunus Emre ilköğretim okulunda AKP’li görevliler dışında sandık görevlilerinin okula alınmadığı, itirazlardan sonra diğer partilerin görevlilerinin alındığı bilgisi edinilmiştir.

Diyarbakır İli Eğil ilçesi Yukarıhandan köyünde yaşanan usulsüzlükler nedeniyle oy kullanma işlemine ara verilmiştir.

Diyarbakır ili Çınar ilçesi Çataltarla köyünde korucuların halka oy kullandırtmadığı belirtilmiştir.

Diyarbakır ili Kulp İlçesi Koçgar köy yolunu kapatan korucular HDP’li sandık görevlilerinin köye girişini engellemiştir.

* Deniz İli Merkezefendi ilçesinde bulunan 12 okula gönderilmek üzere Nevzat Erten Anadolu Lisesinde tutulan seçim torbalarının yırtık olduğu, zarf ve oy pusulalarının koruyucu ambalajlarının açıldığı tespit edilmiştir.

* Mardin İli Derik İlçesi Adak köyünde muhtarın halkı tehdit ederek seçmenleri açık oy kullanmaya zorladığı bilgisi gelmiştir.

* İzmir İli çok sayıda okul önünde plakasız araç dolaştığına dair bilgiler gelmiştir.

* Ankara ili Çankaya İlçesi Sokullu Mehmet Paşa Anadolu Lisesi 2425 nolu sandıkta listede adı olmamasına rağmen sandık görevlisinin 2 kişiye oy kullandırttığı bilgisi edinilmiştir.

Ankara ili Sincan ilçesi Akbilek ilköğretim okulunda Oy ve Ötesi müşahitleri AKP ve MHP tarafından engellenmiş, polis tarafından zorla okul dışına çıkartılmıştır.

Ankara ili Mamak ilçesi Ege Mahallesi Metehan ilkokulunda Türkçe bilmeyen Kürt vatandaşlarının yerine oy kullandığı bilgisi vermiştir.

* Erzurum İli Tekman İlçesinde İHD Bağımsız Seçim Gözlemcisi Serkaç Öztürk gözaltına alınmıştır. Aynı ilçenin Çevirme köyünde halk asker ablukası altında oy kullandığını belirtmiştir.

* Siirt Pervari İlçesi Doğanköy’de açık oy kullandırıldığı bilgisi gelmiştir.

* Batman Gercüş’te, seçimleri izlemek için Türkiye’ye gelin İtalyan gözlemci Chistina Elico yol kontrolünde gözaltına alınmıştır.

* İstanbul Sarıyer Ayazağa Uğur Erkey İlkokulunda bir kişi üç ayrı kimlikle oy kullanırken yakalanmış ve gözaltına alınmıştır. İstanbul Kağıthane Mehmet Akif Ersoy İlkokulunda AKP’nin mahalle temsilcilerinin İyi Parti Milletvekili Ümit Özdağ’a saldırdığı bilgisi gelmiştir.

* Türkiye’ni birçok yerinde kampanya materyallerinin toplanmadığı, bu konudaki YSK kararına uyulmadığı yoğun olarak gözlemlenmiştir.

İYİ Parti ilçe başkanı öldürüldü

Sandıkların kapanmasına saatler kala Erzurum’un Karaçoban ilçesine bağlı Kopal Mahallesi’nde iki aile arasında çıkan silahlı çatışmada İYİ Parti İlçe Başkanı Sadık Durmaz ve Agit Yazan ile adı öğrenilmeyen 3 kişi yaşamını yitirdi.

Yabancı heyetler gözaltına alındı

Kürt illerindeki seçim usulsüzlüklerini takip etmek amacıyla Ağrı, Şırnak, Batman ve Diyarbakır’a gelen kimi yabancı heyet üyeleri gözaltına alındı. Bingöl’de ise, Danimarkalı heyet korucuların saldırısına uğradı. Muş’ta ise AGİT üyeleri okullara alınmadı.

Meclis’te yeni dönem

AKP ve MHP’nin oluşturduğu Cumhur İttifakı’nın aldığı baskın seçim kararı sonrası CHP, Saadet Partisi ve İYİ Parti de Millet İttifakı’nı kurdu. HDP ise her iki ittifakın dışında seçimlere gitti. Çıkarılan yeni ittifak yasası ittifaka giren partilerden birinin barajı aşması ittifaktaki diğer partilerin de meclise girmesine imkan tanıyor. Son 2 seçimde yüzde 10 barajını geçerek Meclise giren HDP ise yine aynı sınavla karşı karşıya. HDP barajı geçmeyi başaramazsa, bu partinin parlamentodaki sandalyeleri büyük oranda AKP’nin hanesine yazılacak ve böylelikle iktidar partisi ezici çoğunluğa sahip olacak. HDP’nin barajı aşması halinde ise 16 yıllık AKP iktidarı Meclis çoğunluğunu kaybederek, 7 Haziran 2015 tarihinden sonra bir kez daha sarsılacak.

Cumhurbaşkanı seçimleri ikinci tura kalabilir

Cumhurbaşkanlığı için Cumhur İttifakı’nın adayı Tayyip Erdoğan, CHP’nin adayı Muharrem İnce, İYİ Parti’nin adayı Meral Akşener, seçim kampanyasını cezaevinden yürüten HDP’nin adayı Selahattin Demirtaş ile Vatan Partisi’nin adayı Doğu Perinçek olmak üzere altı aday yarışıyor. Adaylardan hiçbirinin ilk turda salt çoğunluğu sağlayamaması halinde cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunun 8 Temmuz’da yapılması bekleniyor.

Neler değişecek?

Geçen yıl yapılan anayasa referandumu ile kabul edilen cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi seçimlerin ardından yürürlüğe girecek. Söz konusu sistemde hükümeti kurma ve yönetme yetkisi parlamentodan cumhurbaşkanına geçiyor. Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) ve ordu cumhurbaşkanına bağlanıyor. Seçilen milletvekillerine hükümette yer alma hakkı verilmezken, tüm bakanları cumhurbaşkanının belirleyeceği bir hükümet yapısı planlanıyor.

(yş)