Balayekati bölgesinde, iki dağ arasında kalan Rostê köyünde yaşayan yurttaşlar kolektif birliktelikleri ve toplumsal sıcaklıkalarıyla kış soğuklarına karşı meydan okuyor. Yurttaşların toplumsal olan sıcak ilişkileri, kış soğuklarını adeta etkisiz bırakıyor..
Hewler’in Çoman ilçesine bağlı olan Simyalne kasabasına yakın bir yerde olan Rostê köyü, Hewler şehir merkezine 137 kilometre uzaklıkta kalıyor. Rostê köyü, Helgurt ve Haserokê dağları arasında yer alıyor.
Yaz mevsiminde Rostê köyünde yaklaşık 100 aile yaşıyor. Fakat kış aylarında soğuk havaların etkisi, hükümet tarafından karşılanmayan sosyal hizmet haklarının yokluğu ve kışlık yakacağının olmaması sebebiyle bu sayı yaklaşık 20 aileye iniyor. Köy sakinlerinin önemli bir kısmı hayvancılık ve çiftçilikle uğraşırken, kimi yurttaşlar da devlet kurumlarında çalışıyor.
Köyün evlerinin mimari yapısı hala eski geleneklerin izlerini taşıyor. Qelata Rostê, Şikefta
Paşayi ve Pira Qelatê gibi tarihi yapıları köyün geleneksel mimari yüzlerini temsil ediyor.
Köyde sadece tarihi yapılar korunmamış, köy sakinleri toplumsal ilişkilenmelerini de önemli oranda korumuş ve neredeyse tüm işlerini kolektif bir bilinçle yerine getiriyor. Köy halkı özellikle yaz ayında bağ ve bahçe işlerini Kürt halkında geleneksel kolektif çalışma tarzı olan ‘paleyi’ yöntemiyle icra edirken, geceleri ise bir araya gelerek koyu bir sohbetin içerisinde buluyor kendisini. Kış aylarında ise televizyonlara ve telefonlara hapsolmak yerine her gece bir evde bir araya geliniyor, hikayeler ve anılar anlatılıyor, şarkılar söyleniyor.
Rostê köyüne kış mevsiminde ulaşım hayli zorlaşıyor. Kar yağışından dolayı hükümetin zamanında yolları açmaması sebebiyle köye günlerce giriş ve çıkışlar kapanıyor. Köy halkı, tecrübelerinden dolayı kış mevsiminden önce gerçekleştirdikleri hazırlıklardan kaynaklı bu durumdan fazla etkilenmemeye alışmış.
Hemed Emin Wesman isimli köy sakini, köylerinin eski dönemin izlerini taşıdığını ve köy halkı arasındaki sıcaklığın da bu sebepten kaynaklandığını belirtti.
Wesman, köy halkı arasındaki ilişkilerin oldukça sıcak kaldığını belirterek, özellikle yaz mevsiminde ekim ve biçim işlerini kolektif bir şekilde gerçekleştirdiklerini söyledi.
Mam Hemid isimli yurttaş da tarihi bir gelenek olan şevberk (bir yöre halkının akşam bir yerde toplanması) kültürünün hala köylerinde devam ettiğini ve her gece bir evde toplanarak oyunlar oynayarak, şarkılar söyleyerek eğlendiklerini söyledi.
Ehmed Mistefa isimli yurttaş da kış hazırlıklarına sonbahar mevsiminde başladıklarını ve kış mevsiminde ihtiyaç duyulacak her şeyi depoladıklarını söyledi.
