Binlerce yıllık gelenek: Pir Şalyar Bayramı

Pir Şalyar Bayramı ya da Kürtçe ismiyle “Merasima Pir Şalyar” adı verilen kutlamalar için, her yıl Ocak ayı ortasında yüzlerce kişi, ziyafet, ibadet ve zikir için Zagros Dağları’nın derin vadilerinin dik yamaçlarında taraçalar halinde yükselen Hewarmana Text’e akın eder.

Hewremanlıların büyük değer verdikleri ve Pir Şalyar Bayramı, binlerce yıldır kutlanıyor. Zerdüşt bir âlim olarak da kabul edilen Pir Şalyar ismi, Yaresan metinlerinde geçiyor.

Kutlamalar

Pir Şalyar Bayramı, Kürt takviminin rêbendan ayında (Miladi Ocak) başlar. Ocak’ın 10’cu günü ise Pir Şalyar merasimi yapılır; üç gün sürer. Kutlamalar, Hewaman’da bugün de varlığını koruyan ve kutsal sayılan Pir Şalyar’ın evinin önünde efsanevi düğün olayının canlandırılmasıyla gerçekleşir.

Rivayete göre, Buhara Kralı konuşmakta ve duymakta güçlük çeken dünyalar güzeli kızı Şah Bahar Hatun’u tedavi edilmesi için her çareye başvurur; çare bulamaz. Son alarak kızını kim iyileştirirse ona verme taahhüdünde bulunur, ancak bu da sonuç vermez. Tam umutlar tükenmişken, krala, keramet sahibi olduğu bilinen Pir Şalyar’dan bahsedilir. Kral, bu bilgi üzerine kızını Pir’in yanına gönderir. Kız iyileşirse, Pir Şalyar onunla evlenmesine de müsaade edilecektir. Uzun süren tedavi sonucunda kız iyileşir ve Pir Şalyar ile evlendirilir. Fakat münzevi bir hayat yaşayan Pir Şalyar’ın düğün yapacak bir şeyi yoktur. Tüm Hewramanlılar bir araya gelir, çok sevdikleri pir için dillere destan bir düğün düzenlerler.

Bayram

Pir Şalyar Bayramı, kış ve bahar olmak üzere iki ayrı dönemde gerçekleştiriliyor. Törenin gerçekleştirme aşamaları; yani hizmetler ve yerine getirilecek ritüeller organize etme ve yönetme Hewreman’daki aileler arasında paylaşılmıştır.

Pir Şalyar törenlerini yöneten kişi (Kumsay) yıllardır hep Yadgar mezhebinden seçilir. Yemek organizasyonu Rüstemzade ve Baksi; aşçılar Heme Veysi; kasaplar ise Paşa ailesinden seçilirler. Paşa ailesi Serpir köyünde oturduğu için ilk kurban burada kesilir ve Ciğeri burada pişirilip yenildikten sonra kurbanın kalan kısmı Pir Şalyar’ın evine getirilip burada yemek için uygun şekilde parçalara bölünür.

Binlerce yıllık gelenek…

Kutlamalar alacakaranlıkta küçük gruplar halinde ellerinde poşetlerle dolaşan çocukların evlerin kapılarını çalmasıyla start alır. Evleri tek tek gezen çocuklar, kapıya vurmak yerine “kote/kute , kote/kute” diye seslenerek ev sakinlerini haberdar eder.

Ev sahipleri de buna karşılık çocuklara hediye olarak şeker, ceviz vb. gıdalar verir.

Evlere yapılan duyuru sonrası köylüler kimi evin damında kimi büyük mescidin önünde, kimi de Pir Şehriyar’ın evinin avlusunda birikmeye başlar.

Hewraman Text’ten yükselen “Hu” nidaları vadiden yankı yaparak yüksek dağlara ulaşır. Bu toplu zikirle aynı zamanda Pir Şaliyar’ın temsili düğünü de tamamlanmış olur.

https://youtu.be/WwylxgX_rdY”>