Dr. Zelmi: Kürdistan Bölgesi’nde anadilin önemi istenen düzeyde değil

Anadile gerekli önemi vermeyen hükümetin politikalarına tepki gösteren akademisyen ve dil politikaları uzmanı Dr. Mumin Zelmi, Kürdistan Bölgesi’nde anadile verilen önemin istenen düzeyde olmadığını söyledi.

Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 1999’da 21 Şubat tarihini Dünya Anadil Günü ilan etti. Bu tarihte dünyada bulunan anadillere dikkat çekmek ve kullanılmasını teşvik etmek adına birçok etkinlik yapılıyor. Fakat ulus devletlerin anadiller üzerinde oluşturduğu baskılar ve “tekçi” anlayış dillerin önemli bir kısmını yok olmayla karşı karşıya bıraktı. Dil bilimcilere göre insanlığın varoluşundan bu yana yaklaşık 30 bin farklı dil konuşulurken, bugüne sadece 7 bin dil gelebildi. Fakat bunların arasında da yaklaşık 2 bin dil yok olma tehlikesi altında.

21 Şubat Dünya Anadil Günü’ne ilişkin Rojnews’e konuşan akademisyen ve dil politikaları uzmanı Dr. Mumin Zelmi, “Kürdistan Bölgesi son 30 yılda birçok uluslararası ve bölgesel istismarla karşı karşıya kaldı. Siyasi, ekonomik olarak Kürt dili üzerinde doğrudan bir etkisi oldu. Dil, Kürt ulusunun bir parçası ve Kürdistan Bölgesi’nin kimliğidir de. Ancak yabancı dillerin Kürdistan Bölgesi üzerindeki olumsuz etkileri var. Kürdistan Bölgesi’nde Kürtçe için bir heybet oluşturamadık, halka dillerini sevdiremedik, önem veremedik ve bu önemi genişletemedik. Diğer dillerin hegemonyası doğrudan ve dolaylı bir etkiye sahiptir. Örneğin, Arap dili hala mahkemelerde kullanılan ana dildir ve diğer yanda Kürtçe İngilizce’nin etkisine girmiştir. Çocuklarımız yabancı dil öğrenmek için İngilizce okullarına gönderiliyor. Anadili öğrenmenin çocuklar için ana sütü kadar önemlidir” diye belirtti.

Kürdistan Bölgesi hükümetinin Kürtçeye çok önem vermediğini belirten Mumin Zelmi şunları söyledi: “Dünya ülkeleri dilleri için plan ve politikalar yapar. Kürdistan Bölgesi’nin standart bir dil politikası olmamıştır. Komşu ülkeler bize siyasi, ekonomik ve kültürel olarak hegemonyasını dayatıyor. Dünya dillerinin de etkisi vardır. Örneğin, ticari ilişkilerimiz çoğunluğu yabancı dillerle yapılıyor. Bunu da iyi bir şeymiş gibi yapıyor. Hükümet, yurtdışından ithal edilenler ürünleri Kürtçe yazılmasını resmen talep etmelidir. Genel olarak çocuklarımız dillerini önemsemiyor. Üniversitelerde ve enstitülerde Kürdoloji tamamen ihmal edilmiştir. Kürdistan Bölgesi’nde anadilin önemi gerekli düzeyde değildir.”

Mumin Zelmi son olarak şunları söyledi: “Kürdistan Bölgesi’nde Kürt dili üzerinde sadece bir dilin etkisi yoktur. Ne yazık ki, Kürdistan Bölgesi’ne egemen bir kültür getirmek istiyorlar ve bu da dilin üzerinde etkili oluyor. Kürdistan Bölgesi’nde, farklı dillerin hegemonyası altında medya, okul, ekonomi, ticaret ve diğer aşamalarda yabancı dillerin varlığı, kullanımı tehlikeli bir seviyeyi ulaşmıştır. Yabancı dilin tercihi anadilimizin önündedir.”