Êzî Orucu Bayramı her yıl Aralık ayının son haftasına denk gelir ve bayram öncesi 3 gün boyunca oruç tutulur. Bu yıl gerçekleşen saldırılar ve Şengal Özerk Yürütme Konseyi Eşbaşkanı Merwan Bedel’in şehadetinden ötürü bayram için herhangi bir kutlama yapılmadı.
Êzidîlerin dini inancına göre 3 günlük oruç tutuluyor ve Êzî bayramı kutlanıyor. Êzidî inancına göre bu süreç boyunca kan dökülmüyor ve dualar ediliyor.
Êzidîlerin göre Aralık ayının birinci ve ikinci haftaları yılın en kısa günleridir, dolayısıyla bu haftalarda 3 gün oruç tutuluyor. Êzidî geleneğine göre salı, çarşamba ve perşembe günleri oruç tutuluyor. Bu günlerde kan dökülmüyor, kötü söz söylenmiyor ve sadece dua ediliyor. Bu nedenle orucun başlamasından önceki gün yani Pazartesi günü her aile bir hayvan kurban ediyor ve bu güne “Sabır Günü” deniyor. Cuma günü ise bayram olarak kutlanıyor.
Êzidîler, oruç tutan kişinin kendi diline daha hakim olması gerektiğine ve kötü sözler sarfedilmemesi gerektiğine inanıyor. Êzidî ilahilerinde konu ile ilgili şöyle söyleniyor: “”Kendi diline hükmeden kimse, rabbi veya Tanrısı tarafından saygıyla karşılanır ve kırk gün oruç tutmuş gibi sayılır.”
İnanca göre, hasta veya özel bir hastalığı olanların yanı sıra acil bir işi olup evlerinden çıkanlar oruç tutmayabiliyor. Oruç sabahın erken saatlerinde, gün aydınlanmadan başlıyor ve bundan sonra yemek yenmemesi ve su tüketilmemesi gerekiyor. İftar ise, güneş battığında, gün karardığında açılıyor. İftardan önce oruç tutanlar temiz su ile elini ve yüzünü yıkıyor ardından bütün aile sofraya oturuyor ve evin büyüğü “Allah’ım ve Êzî sen bizim, çocuklarımızın ve herkesin hayırlarını kabul et” diyerek dua ediyor ve yemek faslına geçiliyor.
Êzî Orucu iki şekilde tutuluyor
Êzidîler arasında Êzî Orucu iki şekilde tutuluyor. Bunlara “Laliş Hesabı” ve “Mergeh Hesabı” deniyor. Buna göre Êzidîler Şengal’de Aralik ayının ilk haftası oruç tutuyor ve buna “Feqîran Orucu” deniyor. Şêxan ve Laleş bölgesindeki Êzidîler ise Aralık ayının ikinci haftasında oruç tutuyor ve buna “Babê Şêx Orucu” deniyor.
Laliş Hesabı’na göre Êzidxan’ın tümünde bayram 3 günlük oruçtan sonra kutlanıyor. Êzidîler bugün de aileden biri yakın zamanda vefat etmişse mezarına giderek onları ziyaret ediyor ve ölülerinin hayratı dağıtılıyor. Aileler mezarlıktan döndükten sonra birbirlerini ziyaret ederek bayramlarını kutluyor.
Şengal’de her yıl bu zamanlarda kutlamalar gerçekleştiriliyordu ancak bu yıl Şengal Özerk Yürütme Konseyi Eşbaşkanı Merwan Bedel’in şehadetinden ötürü bayram kutlamaları yapılmadı.
