Hükümetin yanlış tarım politikasından dolayı çiftçiler zarar ediyor

Perşembe, 29 Ağu 2019 – 09:36  BERHEM LETÎF / ROJNEWS

Kürdistan Bölgesi’ndeki çiftçiler ürünlerini satamama konusunda endişeliyken, Süleymaniye Ziraat Genel Yöneticisi Şalaw Cemal, “Hükümetin çiftçilerin ürünlerini alıp satmaya dönük hiçbir plan programı yok. Ziraat Bakanlığı’nın görevi çiftçilerin ürünlerinin satılması için dışarda ve içerde pazar bulmaktır” dedi. 

Kürdistan Bölgesi 6 milyon 619 bin 19 yüz ölçülmeyle geniş tarım arazileriyle biliniyor. Kürdistan Bölgesi’nde kış ve yaz aylarında yüzbinlerce dönüm tarla ekiliyor. Bazı bölgelerde ekilen birçok ürün Kürdistan Bölgesi’nin ihtiyacını karşılıyor. Tarım, sebze, seracılık gibi birçok alanda üretimin yapılacağı en iyi alanlardan biri olan Kürdistan Bölgesi’dir. Ancak hükümetin yanlış politikaları, tarım yapan çiftçileri desteklememesi, yerli ürünler yerine ithal ürünleri tercih etmesi gibi nedenlerden dolayı yıllardır üretim konusunda ciddi sorunlar yaşanıyor. Çiftçiler de zor koşullarda ürettikleri ürünleri ise pazar bulamadığı için ürünlerini satmakta zorlanıyor. Satılan ürünler ise çok düşük fiyatlara satıldığı için üreticiler ciddi zarar ettiklerini belirtiyor.

Çiftçilerin durumunu yakından takip etmek için Süleymaniye’deki sebze halini ziyaret ettik. Sebze halinde 20 kiloluk iki domates kasasının fiyatı 5 bin dinar. Süleymaniye’deki sebze haline iki gündür bir araba domates getiren bir çiftçi, domateslerini hala satabilmiş değil. Domateslerini sebze haline getirebilmek için araca 84 bin dinar kira parası verdiğini aktaran çiftçi, domatesleri çürümeden satmak istiyor. 

Kürdistan Bölgesi’nde geçen yıl 194 bin 977 ton domates tüketilirken, tüketilen domatesin 66 bin 29 ton Kürdistan Bölgesi’nde üretildi, 98 bin 948 ton ise dışardan ithal edildi.

Bu yıl domates üretimi fazla olduğu için pazarda ithal ürünlerle birlikte ciddi üretim fazlası oldu. Üreticiler bu üretim fazlasından dolayı ürünlerini çok cüzi fiyatlara satmak zorunda kaldı. Sorununun çözümü için Kürdistan Bölgesi Su Kaynakları ve Ziraat Bakanlığı 22 Ağustos’ta aldığı bir kararla 1 Eylül itibariyle domates ithalini yasakladığını açıkladı.

Pênciwên’den domates getirip Süleymaniye’deki sebze halinde satan Nehman Osman, “Çiftçiler domatesin kilosunu 350 dinardan az paraya satarsa zarar görür. Çünkü çiftçiler ekim parası, kasa parası, araç kiralama parası ve sebze hali parasını veriyorlar. Bütün bunlar masraftır.  Ama ne yazık ki ben bugün domatesin kilosunu 110 dinara sattım” diye ifade etti. 

Bu sorun yalnızca domates için geçerli değil. Kürdistan Bölgesi’nde en çok hasat veren meyvelerden biri de karpuz. Kürdistan Bölgesi’nde 2018’de 149 bin 782 ton karpuz tüketildi. Bunlardan 84 bin 345’i yerli karpuz, 65 bin 388 ton ise ithal karpuzdu. 

Kürdistan Bölgesi’nde üretilen karpuzlar Kürdistan Bölgesi’nin ihtiyacının yüzde 57’sini karşılıyor. Hasat zamanında karpuzlar pazarlarda yerini alıyor. Ancak Kürdistan Bölgesi Hükümeti şuana kadar karpuzun ithal etmesini yasaklayan bir karar alınmadı. Yalnızca domatesin gümrük parasını 250 dinar arttırdı. Çiftçilerin endişeleri devam ediyor.

Ürünlerin satılmamasının nedeni ne?

Ürünler tarlada toplatıldıktan hemen sonra pazara getiriliyor. Pazara getirilen ürünler ihtiyaç fazlası olduğu satılmayıp çürüyor. Ürünlerin korunması için bir merkez bulunmuyor. Bu nedenle çiftçiler ürünlerinin bozulmaması için farklı yollara başvuruyor.

Diğer bir sorun ise Kürdistan Bölgesi’nde üretilen ürünler endüstride kullanılmıyor. Domates fazla üretilen bir ürün olmasına rağmen Kürdistan Bölgesi’nde yalnızca iki tane salça fabrikası var.

Kürdistan Bölgesi’nde genel olarak yılda 240 bin ton patates üretiliyor. Kürdistan Bölgesi’nin patates ihtiyacı ise 90 bin tondur. Ancak Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin patatesleri ihraç etme planları yok ve patatesin ithal etmesini yasaklayacak bir karar çıkarmadı.

Konuya ilişkin konuşan Süleymaniye Ziraat Genel Yönetimi’nde yönetici olan Şalaw Cemal, “Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin çiftçilerin ürünlerini alıp satmaya dönük hiçbir plan programı yok. Ziraat Bakanlığı’nın görevi çiftçilerin ürünlerinin satılması için dışarda ve içerde pazar bulmaktır. Ancak güvenlik sorunları ve tarım sektörünün gelişmemesi nedeniyle ürünlerimiz az satılıyor” dedi.

Çiftçilerin satamadıkları ürünlerini yol üzerinde ucuz bir fiyata sattığını söyleyen Yusif , “Dün 20 kiloluk iki salatalık çuvalını ve 10 kiloluk domates kasasını 3 bin dinara sattım. Çiftçiler ürünlerini bana getiriyor. Ben de yol üzerinde ucuz bir fiyata satıyorum” diye konuştu.

(hb/eo)