Türkiye, Kürdistan Bölgesi’nden aldığı petrolün parasını ödemiyor
Çarşamba, 15 May 2019 – 08:50 BERHEM LETÎF / ROJNEWS
Yeni Nesil Parlamenteri Serkewt Şemsedin ve Irak Parlamenteri Ehmed Haci Reşit, geçtiğimiz günlerde Türkiye’nin 4 aylık petrol borcunu Kürdistan Bölgesi’ne ödemediğini açıkladı.
Türkiye’nin petrol borcuna ilişkin Yeni Nesil Parlamenteri Serkewt Şemsedin, “Kürdistan Bölgesi hükümeti Türkiye ile ilişkileri konusunda doğru olmadığı, parlamentoya hesap vermediği için resmi olarak bilgi alamıyoruz. Elimizdeki bilgilere göre, Türkiye, 4 aydır Kürdistan Bölgesi’nden aldığı petrolün parasını vermiyor. Borcunu vermemelerinin nedenlerini de belirtmediler. Türkiye’nin petrol borcunu ödememesinin nedeni Irak’ın Türkiye’yi Uluslararası Ticaret Odası’na şikayet ederek dava açmasından kaynaklı olabilir” dedi.
Irak Hükümeti, Nuri Maliki döneminde (2014) Irak’ın onayı dışında Kürdistan Bölgesi’nin petrolünün Ceyhan Boru Hattı üzerinden satılmasını Türkiye’ye satılmasına karşı Türk devletini ve BOTAŞ Şirketi’ni, Uluslararası Ticaret Odası’na (ICC) şikayet etmişti.
Irak Hükümeti’nin Türkiye’ye açtığı davanın duruşmasının 26 Nisan’da görülmesi bekleniyordu ancak duruşma herhangi bir tarih belirtilmeden ertelendi. Irak Parlamenteri Dr. Xalib Mihemed, Irak’ın davayı kazanması halinde Türkiye’nin Irak’a 26 milyar dolar vermek zorunda kalacağını ve Kürdistan Bölgesi’nin petrolünü Ceyhan Boru Hattı’ndan göndermeyi durdurması gerekeceğini ifade etmişti.
Türk yetkililerinin Irak’a doğrudan, “Bu dava Türkiye’yi Irak’a tazminat vermek zorunda bırakırsa, bir dolar bile vermeyeceğiz. Kürdistan Bölgesi’nin petrol borcunu vereceğiz” dediğini aktaran Serkewt Şemsedin, “Bu şekilde Kürdistan Bölgesi’nin petrol gelirleri tamamen Türkiye’nin eline geçecek ve Kürdistan Bölgesi’ne bir dolar bile vermeyecek” ifadelerini kullandı.
Kürdistan Bölgesi’nin Ceyhan Boru Hattı üzerinden her gün 240 varil petrol gönderdiğini söyleyen Kürdistan Bölgesi Parlamentosu Goran Hareketi Grubu Başkanı Eli Heme Salih, “Varil başına 23 dolar alıyor. Dünya pazarlarında bir varil petrolün değeri ise 70 dolardır. Petrol varili 70 dolar üzerinden hesaplandığında aylık petrol geliri 289 milyar 800 bin dolardır. Ya da yaklaşık 350 milyar Irak dinarıdır” dedi.
Kürdistan Bölgesi’nin 4 aylık petrol gelirleri bir milyar 105 milyon ve 200 bin dolar yapıyor. Türkiye, parayı Kürdistan Bölgesi’ne göndermedi.
Petrol gelirlerinin verilmemesi Kürdistan Bölgesi’ndeki işçilerin 2 aylık maaşlarının verilmemesine neden oldu. Irak Hükümeti işçi maaşlarının verilmesi için her ay 522 milyar dinarı gönderiyor. Kürdistan Bölgesi’ndeki işçilerin maaşlarının verilmesi için 850 milyar dinardan fazla bir paraya ihtiyaç var. Petrol gelirleri ile işçilerin maaşları tamamlanıyor.
Irak’ın Kürdistan Bölgesi’ndeki işçilerin 4 aylık maaşlarını gönderdiğini ancak Kürdistan Bölgesi’nin işçilere yalnızca 2 ayın maaşını verdiğini belirten Serkewt Şemsedin, “Irak Hükümeti maaşlar için 522 milyar dinar gönderiyor, tamamlanması gereken paranın petrol gelirlerinden gelecek olan paralar olarak hesaplıyor. Türkiye petrol paralarını vermediği için hükümet işçilerin maaşını tamamlayamıyor” diye konuştu.
Kürdistan Bölgesi’nin Türkiye ile olan ekonomik ilişkilerini eleştiren Serkewt Şemsedin, “Kürdistan Bölgesi hükümetinin son yıllarda Türkiye ile geliştirdiği ticari ilişkileri uluslararası kanunlara uygun değildir. Kürdistan Bölgesi’ndeki yetkilileri Türkiye yetkilileri ile yaptıkları gizli anlaşmalar bu günleri doğurdu” diye konuştu.
Kürdistan Bölgesi Parlamentosu’nun durumdan haberi var mı?
Türkiye’nin Kürdistan Bölgesi’ne petrol borcunu göndermediğini doğrulayan bir belgenin olmadığını söyleyen Kürdistan Bölgesi Parlamentosu Kürdistan İslami Birlik Partisi (Yekgirtu) Grup Başkanı Dr. Şêrku Cewdet, “Konuya ilişkin Ekonomi ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ile görüştüm ancak bana herhangi bir cevap verilmedi. Ekonomi Bakanlığı ise ‘Maaş paraları her ay geldi, böyle bir konudan haberimiz yok’ dedi” şeklinde konuştu.
Türkiye Irak Hükümeti’ne vereceği tazminatı Kürdistan Bölgesi’nin petrol gelirleri ile mi ödemek istiyor? sorusuna cevap veren Ekonomist Çiya Necmedin, “Kanunlara göre hiçbir devletin başka bir devletin gelirine el koymaya hakkı yoktur. Ancak Kürdistan Bölgesi’nin Türkiye ile yasal olmayan ilişkileri Türkiye’nin sadece petrol gelirlerine kolayca el koymasına değil, aynı zamanda Kürdistan Bölgesi’nden daha çok petrol almak için baskı kurmasına neden olmuştur” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin Kürdistan Bölgesi’nin petrol gelirlerine el koyması halinde başvurulabilecek yasal yollara dikkat çeken Necmedin, “Kürdistan Bölgesi Irak devleti çerçevesinde uluslararası yasalara dönmek isterse Bağdat’a dönmelidir. Yalnızca devletler uluslararası yasalar üzerinde çalışabilir. Kürdistan Bölgesi Irak ve Kürdistan Bölgesi’nin genel çıkarları için Bağdat’a dönmeye hazır olmalıdır. Ancak kendi özel çıkarları için çalışıyorlar” dedi.
(hb/eo)