Viyan Dexil: KDP’nin Şengal’e karşı yürüttüğü politikayı uygulayan Êzidi

Bir Êzidi,Êzidiler adına siyaset yapıyor ama Êzidilerin düşmanlarından onların imdadına yetişmelerini istiyor. Osmanlılar tarih boyunca Êzidi halkına yönelik 55 kez katliam gerçekleştirmiştir. Ancak Viyan Dexil Êzidiler adına, Irak’ın Şengal’i kurtarmak için Türkiye ile birlikte çalışmasını talep ediyor! Çünkü ona göre Şengal şu an işgal altında.

KDP listesinden Êzidiler adına Irak parlamentosuna giren Viyan Dexil, KDP’nin politikasını uygulamak için her yerde Şengal’i ve Êzidileri güçlü bir silah olarak kullanıyor. Ancak bir gün dahi DAIŞ çeteleri tarafından katledilen Êzidilerin durumunu yakından görmeye gitmemiş, hizmet ettiği partinin Êzidileri DAIŞ’in vahşetine teslim ettiğini hatırlamamıştır.

Viyan Dexil kimdir?

Viyan Dexil Said, 1971 yılında Şengal’in kuzeyindeki Dihola köyünde doğdu. Köyünde Êzidiler dışında Sünni ve Şii Müslüman Araplar da bulunuyor. Viyan’ın babasının adı Dexil Seyid Xidir olup Şêxane ailesindendir.

Viyan Dexil’in ailesi 1970’lerde Şengal’e giderek, oraya yerleşir. Viyan, Şengal’de okur ve ardından eğitimini tamamlamak için Musul’e gider.

1980 yılında Viyan Dexil’in ailesi ile Şengal halkı arasında toplumsal bir sorun çıkması sebebiyle ailesi göç ederek Hewlêr’e yerleşir.

Ailesi Hewlêr’e taşındıktan sonra ekonomik durumları kısa sürede düzelir. Ardından ailesinin KDP ile ilişkileri derinleşir.

Viyan ve ailesinin KDP ile güçlü bir ilişkisi vardır. Ancak asıl soru işareti barındıran konu, KDP’nin elinde Viyan Dexil’in ailesine karşı kullandığı bazı belgelerin bulunmasıdır. Bu durum, ruhani meclis ve Êzidi halkı ile aralarında bir çatışma yaratmıştır. KDP’ye yakın olan Mala Mîr ve Êzidi Ruhani Meclisi, Viyan Dexil ve ailesini hâlâ kabul etmiyor.

Bu sebeple bazı kaynaklar, Viyan Dexil’in ailesinin KDP’den uzaklaşmaları halinde KDP’nin elindeki bazı belgeleri yayınlayacağı korkusu taşıdığını söylüyor.

Viyan Dexil ve ailesi servetlerini büyüttükten sonra Şengal’de arsa ve evler satın aldılar. Ayrıca Şengal’de ‘Siti’ adında bir proje inşa ediyor. Êzidiler adına attıkları bu adımlarla Şengal halkını kendi etki ve güçleri altına almak istiyorlar.

2010 yılında Viyan Dexil, KDP listesinden Irak parlamentosuna seçildi. Ancak Şengal halkı bu kadına hiçbir zaman inanmamıştır ve adını her duyduğunda öfkeye kapılmaktadır.

Viyan Dexil 2014’te Irak Parlamentosu’nda neden ağlayarak DAIŞ’e satıldık dedi?

Kürtler, Viyan Dexil’i Irak Parlamentosu’nda dünya ülkelerinden Êzidileri DAIŞ’in saldırılarından kurtarmalarını istediği bu sözlerle tanıdı. Ancak gerçek şu ki, DAIŞ Şengal’e saldırdığında Viyan Dexil ve ailesinin sahip olduğu tüm yerler ve projeleri DAIŞ tarafından yok edildi.

Şengal halkının kendisi de Viyan Dexil’in Irak parlamentosunda Êzidilerin fermanı sebebiyle değil, mal ve mülklerinin DAIŞ tarafından talan edildiği için ağladığını söylüyor.

DAIŞ’in Şengal’e düzenlediği saldırı sırasında içinde annesi ve bir kız kardeşinin olduğu akrabalarının çoğu, HPG gerillaları tarafından DAIŞ’ten kurtarıldı.

Hatta KDP, Êzidiler üzerindeki fermanın başlangıcından itibaren Viyan Dexil’i kullandı. Onu helikopterle Şengal’e gönderdi. Ancak Viyan Dexil’in içinde bulunduğu helikopter Şengal Dağı’nda düştü. O sırada HPG komutanı Şehit Egid Cıvyan, Şengal halkıyla beraber Viyan Dexil’i helikopter enkazından kurtararak HPG gerillalarıyla beraber güvenli bir bölgeye götürdü. Daha sonra KDP’nin yardımıyla Viyan Dexil tedavi için İstanbul’a gönderildi.

İstanbul’da altı gün hastanede tedavi gören Viyan Dexil, dönemin BDP İstanbul yöneticileri Emrullah Bingöl, Ertuğrul Kürkçü ve diğer parti üyeleri tarafından hastanede yalnız bırakılmadı ve tüm masrafları ve ihtiyaçları HDP tarafından karşılandı. Hastaneden taburcu olduktan sonra da tüm ihtiyaçları yine dönemin HDP Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ ve HDP Milletvekili Hüda Kaya tarafından karşılandı. Daha sonra uçakla Irak’a gönderildi.

O dönem yaşanan bu olayların üzerinden sekiz yıl geçtikten sonra, Viyan Dexil Irak parlamentosunda Irak’tan PKK’yi yok etmek için Türkiye ile işbirliği yapmasını istedi.

Viyan Dexil’in bu sözleri, bir anlaşma çerçevesinde yeni bir fermanın uygulanması olarak adlandırılıyor. Bazı kaynaklara göre, Viyan Dexil Haziran ayı ortasında gizlice Türkiye’yi ziyaret etti. Viyan Dexil’in bu ziyareti, Türk devletinin aralarında bir çocuğun bulunduğu 2 kişinin şehit olduğu ve 6 kişinin yaralandığı Sinûnê’ye yönelik saldırısıyla eş zamanda gerçekleşti.

Viyan Dexil 2021 yılında Irak parlamento seçimleri kampanyası sırasında, KDP’li Mehma Xelil ve Aştî Koçer ile birlikte büyük bir askeri güçle Şengal’e geçmek ve burada seçim propagandası yapmak istedi. Ancak Êzidi kadınların önderliğinde Şengal halkı yollarını keserek, askeri güçlerle Şengal’e girmelerine izin vermedi. Şengal halkının bu tepkisine karşı Viyan Dexil Şengalli kadınlara, “Êzidi kadınının caddeye gelip erkekler arasında oturarak peşmergenin önünü kapatması ayıptır. Kadının yeri evdir. Evde oturmalı, yemek yapmalı ve çocukların büyütmelidir” dedi. Viyan Dexil’in bu sözleri, Êzidi kadınlar tarafından büyük bir tepkiyle karşılandı.

Ayrıca Şengal ve Êzidiler için timsah gözyaşları döken Viyan Dexil, bu yıl Mayıs ayında Irak askerlerine destek vererek Kazimi hükümeti eliyle Êzidilere bir ferman daha yaşatmak istedi. Ancak Şengal Özerk Yönetimi bu planları boşa çıkardı ve sorunların çözümü olarak barışı seçti.