133 yılık Kerkük Kapalı Çarşısı

Kerkük halkların iç içe yaşama kültürü bakımından bir mozaiği andırmasının yanında, yer altı zenginlikleri ve ticaretle ünlenen bir kent. Kerkük Kapalı Çarşısı da bölgenin en eski ticaret merkezini oluşturmakta. UNESCO’nun 2016’da yayımladığı raporuna göre tarihi 14 kapalı çarşıdan biri.

Tarih bilimcilere göre, Kapalı Çarşı’nın yapımı 1885 yılında tamamlandı. Kerkük’teki Kapalı Çarşısı’nın önemli özeliklerinden biri ise çarşı yapısının zaman kurallarına göre inşa edilmiş olmasıdır. Günün 24 saat olduğu hesap edilerek 24 koridor (ara sokak) oluşturulmuştur. Çarşı içerisinde yılın 365 gününü işaret eden 365 iş yeri bulunmaktadır. Ayrıca haftanın 7 gün olduğu dikkate alınarak çarşıya 7 kapıdan giriş konulmuş ve çarşının ışık alabilmesi için kapılar günün doğuşu ve günün batışına göre ayarlanmıştır. Bununla birlikte çarşının üst katına ise bir yıldaki 12 ay hesap edilerek, 12 daire inşa edilmiştir. Ayrıca yılın 4 mevsiminden esinlenilerek çarşı 4 bölüm olarak yapılmıştır. Bu anlamıyla çarşının mimari bir zeka ile yapıldığı ve kendine özgü özellikler taşıdığını söylemek mümkündür.

Tarih bilimci Ebdulstar Cebarî, Kapalı Çarşının ilk olarak Kerkük’te bulunan Yahudiler ve Kürtler tarafından yapılmaya başladığını belirtti.

Kapalı Çarşı’nın Osmanlılar tarafından yapıldığı iddialarını da değerlendiren Cebar, “Bu iddialar kesinlikle doğru değildir. Doğrudur o dönemlerde bölgede Türkmenler de yaşamaktadır. Osmanlılar yalnızca işgalcilikten anlarlar. O dönemler de Kapalı Çarşı Yahudiler tarafından yapıldı. Tüm delileler de bunu göstermekte. Örneğin Şêx Mêxdîne mezarlığında Osmanlılara ait tek bir mezar bulunmaktadır” diyerek söz konusu iddiaların doğru olmadığını belirtti.

365 dükkanlı Kerkük Kapalı Çarşısı 27 Kasım 2018’de yangın çıktı. Çıkan yangında 300’e yakın dükkan alevler arasında kalarak büyük çapta maddi ve manevi hasar oluştu. Yangının çıkış nedeni ise bilinmiyor.

https://youtu.be/fUET_Kl2fFE?t=98″>