Diyar Xerib kitabında Kürt tarihine yeni bir bakış açısı getiriyor

İşgalci Türk devletinin hava saldırısı sonucu 5 Temmuz’da 2 gerilla ile birlikte şehit olan KCK Genel Başkanlık Konseyi Üyesi Şehit Diyar Xerib “Xwendinek nû ji bo diroka Kurdistanê-Kürdistan tarihi için yeni bir okuma” adlı kitabında Kürdistan tarihini farklı bir pencereden anlatıyor.

674 sayfa ve 9 bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde Kürdistan coğrafyasının dünya haritasındaki yerine ilişkin değerlendirmeler yer alıyor. Kürdistan coğrafyasının ve insanlık tarihindeki rolünün anlatıldığı kitapta Kürdistan demografisi ve siyasi coğrafyasından bahsediliyor.

İkinci bölümde tarihi yorumlayan Şehit Diyar Xerib, okuyuculara tarihi anlatarak, tarihi anlamlandırmak, yol ve yöntemlerini göstermek istiyor. Üçüncü bölümde ise doğal toplumda Kürdistan tarihinden bahsediyor. Dördüncü bölümde Kürdistan toplumunun güçlü olduğu dönemi ve Sümer devletinin kuruluşunu anlatan Şehit Diyar Xerib, bu dönemde neden Kürt devletinin kurulmadığını dile getiriyor. Şehit Diyar Xerib bu bölümde Sümer devletinde bulunan Kürdistan aşiretleri ve Kürt oluşumları anlatmıştır. Kitabın 5’inci bölümünde Sümer devletinden İslamiyet’in kuruluşuna kadar Kürdistan toplumunun yapısı anlatılıyor.

Kürtlerin İslamiyet’in kuruluşundan 16’ncı yüzyıla kadar yaşadıklarının anlatıldığı 6’ncı bölümde İslamiyet’in Kürtler üzerindeki etkisine ve halife dönemindeki Kürtlerden bahsediliyor.  Bunun yanında Kürdistan’daki diğer inanç yapılarından söz ediliyor.

Kürtler arasındaki ilk parçalanmanın anlatıldığı 7’nci bölümde, 19’uncu yüzyıl Kürdistan’ından bahseden Şehit Diyar Xerib, Safevi, Osmanlılar arasındaki anlaşmazlıklar ve Kürtlere yaklaşımları anlatılıyor. 19’uncu yüzyıldan, Kürdistan’ın 4 devlet üzerinde paylaştırılmasına kadar olan dönemin anlatıldığı 8’inci bölümde, o dönemdeki raperin ve ayaklanmaları sonuçları ile birlikte verilmiştir. Dört parçaya bölündükten sonraki Kürdistan’ın durumunun anlatıldığı 9’uncu bölümde ise Suriye, İran, Türkiye ve Irak’taki Kürtlerin durumu değerlendiriliyor.

Şehit Diyar Xerib kitabında başında şunları dile getiriyor; “Küçük yaşlardan beri tarihe ilgim vardı. Memê Alan, Şirin ve Ferhat ve diğer tarihi hikayeler hep ilgimi çekiyordu. Ama ben hikayelerimin kahramanları amaca ulaşmalıdır diyordum.

Bana hep ‘Kendini tarih ile meşgul etme. Kürt tarihi her zaman bir faciadır’ diyorlardı.  8’inci bölümü yazdığımda üstattan bana Kürt tarihini anlatmasını istedim. O da ‘Kürtlerin tarihi mi var?’ diye çıkıştı. O günden bu yana tarihi bilgileri toplamak için daha çok gayret ettim. Önder Apo’nun tarihe ilişkin değerlendirmelerini iyice anladığımda tarihi de anladım.”

Şehit Diyar Xerib, tarihi diğer tarih kitaplarındaki gibi aktarıyor, daha sonra olaylara ilişkin değerlendirmeler yapıyor. Şehit Diyar Xerib kitabında okuyuculara şu mesajı vermek istiyor; “Her ne kadar Kürtler yönetimlerde yer almamışsa ve tarihte her zaman kulak ardı edilmişlerse de Kürtler insanlık tarihinde önemli ve büyük bir rol oynuyor.”

Şehit Diyar Xerib, kitabının son bölümünde, yeni tarihi bilgiler açıklamamış dahi olsa Kürt tarihine yeni bir bakış açısı getirdiğini belirtiyor. 

2015’te okuyucularla buluşan Diyar Xerib’in “Xwendinek nû ji bo diroka Kurdistanê” adlı kitabı iki kez basıldı. Kısa sürede çok sayıda satılan kitap, üniversiteli öğrenciler içinde iyi bir kaynak niteliği taşıyor.

 (hb/eo)