Kadın emeği: Hewreman ekmeği

Cuma, 30 Ağu 2019 – 12:39  HERÊM QADIR / ROJNEWS

Li parêzgeha Helebce ji bo çêkirina nanê Hewramî gelek kargeh hene û ji aliyê xelkê parêzgeha Helebce û parêzgehên din ên Herêma Kurdistanê ve jî gelek xwestek li ser vî nanî heye. Piraniya kargehan jî ji aliyê jinan ve tê rêvebirin. Lê xwediyên kargehên eşker dikin ku niha ji ber çend pirsgirêkan hilberîna nanê Hewramî kêm bûye.

Kürdistan Bölgesi’nde Hewreman doğası, iklimi, güzelliğiyle bilindiği kadar ekmeğiyle da biliniyor. Kadınların evde yaptığı Hewreman ekmeğinin yanı sıra birçok vilayette, ilçede de iş yeri bulunuyor. Hewreman ekmeğinin yapıldığı iş yerleri kadınlar tarafından yürütüldüğü gibi, ekmek de kadınların el emeğiyle çıkıyor. Hewreman ekmeği aynı zamanda kadınlar için bir iş kapısı da olmuş durumda. Hewreman’ın yanı sıra Halepçe, Süleymaniye gibi yerlerde de Hewreman ekmeğinin yapıldığı iş yerleri bulunuyor.

Halepçe’de Hewreman ekmeğinin yapıldığı iş yerinde kadınlar ortaklaşarak, günlük olarak halkın ekmek ihtiyacını karşılıyor. Kadınlar tarafından yürütülen ve kadınların çalıştığı iş yerinde büyük bir emek de var. Kadınlar her gün sabah saat 05.00’te Hewreman ekmeğini yapmaya başlıyor ve günlük ortalama en az 6 saat çalışıyorlar.

Kadınlar günlük ortalama olarak bin 160 ekmek yapıyor. Daha önce işlerinin daha çok olduğunu belirten kadınlar, eskiden ise ortalama 7 bin 200 ekmek yaptıklarını belirtti.

Hewreman ekmeğinin yapıldığı iş yerinde kadınlar, 60 ekmeği 2 bin 250 dinar karşılığında yaparken, 8 ekmeği ise bin dinara satılıyor.

Hewreman ekmeğinin yapıldığı iş yeri sahibi Nexşîn Namîq, Halepçe’de 2015’te açtığı iş yerinde Hewreman ekmeğini yapmaya başladıklarını belirterek, “Ne yapacağım konusunda çok düşündükten sonra bu iş yerini açmaya karar verdim. Hewreman ekmeğini yapmaya karar verdikten sonra bu işe koyuldum. Başta 3 kadın işçiyle Hewreman ekmeği yapmaya başladık, daha sonra bu sayı 28 oldu. Kürdistan Bölgesi’nde yaşanan ekonomik krizden dolayı bazı işçiler ayrıldı, işimiz biraz küçüldü. Şimdi hala 8 kişi bu iş yerinde çalışıyor. Kadınlar sabah saat 05.00-05.30’da gelip, saat 13.00’e kadar çalışıyor” dedi.

Kadınlar Hewreman ekmeğinin yanı sıra arpa ve diğer ekmekleri de yapıyor.

İş yeri sahibi olarak bazı sorunlar da yaşadıklarını anlatan Nexşîn Namîq, “Pazarda bulunan un istediğimiz gibi değil. İyi bir para vermemize rağmen un istediğimiz gibi değildir. Birçok kez yaptığımız ekmek undan dolayı güzel olmuyor. Yine Hewreman ekmeğinin üretiminde bir planlama yoktur. Halepçe’de birçok büyük iş yerlerinin bulunmasının yanı sıra kadınlar evde de ekmek yapıp satıyor. Şarezûr, Silêmanî, Ranya, Koye ve Hewlêr gibi yerlerden Hewreman ekmeği siparişi alıyoruz ama çoğu zaman yapamıyoruz. Kadınlar olarak bu işe başladığımızda çok kişi bu işi nasıl yapacaksınız, yapamazsınız diyordu. Kadınlar evde ekmek yapsın deniliyordu. Ancak biz her şeye rağmen bu işe giriştik ve başardık. Şimdi de işimiz başarılı bir şekilde sürüyor” diye konuştu.

Sonum ekmeğinin fazlalığından dolayı Hewreman ekmeğine olan talebin eskisi gibi olmadığını dile getiren Nexşîn Namîq, “Somun ekmeği Hewreman ekmeği gibi olmuyor. Hewreman ekmeğinin tadı ve yapılışı ayrıdır” dedi.

Çalışanlardan Hemdiye Sabîr, ailesinin geçimini sağlamak için bu işi yaptığını belirterek, “Sabah saat 05.00’ten saat 12.00’ye kadar çalışıyorum ve günlük olarak 240’a yakın ekmek yapıyorum. Burada çalışmak bizim için çok önemlidir. Bir kadın olarak ihtiyaçlarımızı karşılamak, çalışmak olarak bize iyi bir fırsat sağlıyor” dedi.

Hewreman ekmeğini almaya gelen Xerîbe Mihemed ise, “Hewreman ekmeğini yapan kadınlar çok temiz yapıyor. Kadınların emeğine sağlık. Hewreman ekmeğini özellikle tercih ediyoruz, kadınların ellerine ve emeklerine sağlık” diye konuştu.

(eo)