Kürt sanatının unutulmaz sesi: Mamlê

Kürt sanatına önemli katkılar sunan Mihemed Mamlê, yüzlerce şarkı sözü ve ezgiye sahip. Kürt sanatında özel bir yer edinen Mamlê, Kürtlerin en çok dinlediği sesler arasında yer alıyor.

Gerçek ismi olan Mihemed Seid Eli, Mihemed Mamlê olarak biliniyor. Mamlê, 1925’te Rojhilat’ın Mahabad’ın  Xira Mahallesi’nde dünyaya geldi. Sanatla uğraşan bir ailede doğan Mamlê, ailedeki en güzel ses olarak tanındı. İlkokulu Mahabad’da bulunan Seadet ve Pehlewi Okulu’nda okuyan Mamlê, Mahabad Cumhuriyeti döneminde şarkılarıyla tanındı.  Kürt sanatçı, Kürt halkına hizmet ettiği için bir hayatının bir kısmını zindanlarda geçirdi.

Mamlê, yalnızca bir sanatçı değildi. Aynı zamanda genç yaşlarda ulusal çalışmalarda yer aldı. Mahabad Cumhuriyeti’nin pêşmergesiydi.

29 Şubat 1948’de Hejar Mukiryani’nin tanınan bir şiirini şarkıya dönüştürdüğü için tutuklandı.

Şehit Dr. Qasimlo, Mamlê’den şu şekilde bahsediyor; “Mamlê büyük bit Kürt sanatçısıdır. Çünkü yanında yatıp kalkan bilinçleniyordu.”

Mamlê, toplumda dostunu seven ve sadık biri olarak tanınıyor.

Mamlê’nin oğullarından Necat Mamlê ulusal çalışmalar yaptıkları için beraberindeki arkadaşlarıyla birlikte 1982’de İran rejimi tarafından idam edildi. Oğlunun ölümünden çok etkilenen Mamlê, “Zemane” adındaki şarkıyı oğlu için seslendirdi. Zemane şarkısının sözlerinin bir kesiti şöyle; “Felek zor bêwefa bu j imin stand/ Felek çok vefasızdı, benden aldı”.

Mamlê’ye sanat kapısını açan şarkılardan biri de “Royi bi ciheyi hiştim” isimli şarkıydı. Mamlê 57 yıllık sanat hayatında yaklaşık 328 şarkı kaydetti.

1963’te Başur’a giden Mamlê Raperin’e bağlı Qeladiz’de ve Süleymaniye’de birçok konser verdi.

Mamlê’nin en sevdiği sanatçılar Tayer Tofiq, Eli Meran, Seid Eli Esxer Kurdistani, Mihemed Arif ve Tahsin Tahar’dı. Sevdiği şairler ise, Wefayi, Silemani Şawanele, Marif Axa, Goran, Hejar Mukiryani ve Hêmin Mukiryani idi.  Mamlê sevdiği şairlerin bazı şiirlerini şarkı olarak seslendirdi.

1994’te son şarkılarını kaydeden Mamlê, ağır bir hastalığa yakalandığı için daha sonra şarkılarını kaydedemedi.

Mamlê, 23 Ocak 1999’da Rojhilat’ın Mahabad kentinde hayata veda etti. Mamlê, Mahabad’da bulunan Budak Sultan Mezarlığı’nda defnedildi.

Mamlê’yi anlatan sanatçı Enwer Qeradaxi, “Mihemed Mamlê, genç sesiyle herkesin gönlünde taht kurdu. Mamlê’nin sesi unutulmayacak. Kürt sanatına büyük emekler verdi” dedi.

https://youtu.be/s5PjmkVVbQc?