Şengal’in Hemedan köyündeki toplu mezar – 1

ÊZDÎN ŞENGALİ / ROJNEWS

‘Bu mezar açılıncaya kadar kalbimiz yaralı kalacak’

Şengal’in Hemedan köyündeki evlerin önünde 8 yıldır kazılmayan toplu mezar var. Onlarca akrabası kayıp olan Hezan Xelef Hisên, “Bu toplu mezar şu an yanı başımızda, tel örgülerle çevrelediler ama mezarı açmadılar. O toplu mezar açılıncaya kadar kalbimiz yaralı kalacak” dedi.

3 Ağustos2014 tarihli fermanla ilgili çok şey yapıldı; film ve belgeseller çekildi, kitaplar yazıldı. Şengal’de hangi kapıya giderseniz, kimi dinlerseniz kalplerinde ve zihinlerinde fermanın derin izlerini görürsünüz. Êzidilerin en uzun fermanı tüm acısıyla, umuduyla ve öfkesiyle 8 yıldır devam ediyor.

Şengal’de kanayan yaralardan biri de toplu mezarlardır. Binlerce aile, 8 yıldır yakınlarının akıbetini öğrenmeyi, kemiklerini almayı bekliyor. DAIŞ katliamların çoğunu köylerde gerçekleştirdiğinden, özellikle Şengal Dağı’nın güneyindeki köylerin çevresinde çok sayıda toplu mezar var. Bu köylerden biri de Şengal Dağı’nın güney doğusunda yer alan Solax bölgesindeki Hemedan köyüdür. DAIŞ bu köyde büyük bir katliam yaptı ve toplu mezarda 80 kişinin kemiklerinin olduğu tahmin ediliyor. DAIŞ 4 Ağustos 2014’te köye saldırıyor, hikayesini Hezan Xelef Hisên’den dinleyeceğiz.

‘Kadın ve çocuklar Telafer’e götürülüyor’

Köyün etrafını saran DAIŞ, kadınları, çocukları ve erkekleri birbirinden ayırdıktan sonra büyük araçlar getirerek kadınları ve çocukları köyden götürüyor. Hezan Xelef o anları şöyle anlatıyor; “Binmek istemedik ama zorla bindirdiler. Yaşça biraz büyük 2 çocuğumuz vardı, erkeklerle birlikte götürdüler onları da. Daha sonra Telafer’de yanımıza getirdiler.”

Telafer’e götürülen kadın ve çocukları uzun süre farklı medreselerde tutuyor ve onları orada köle olarak kullanıyorlar. Hezan Xelef köle olarak tutuldukları günleri “İneklerine bakıyorduk, yerlerini temizliyorduk. Çocuklarımızı bizden ayırmasınlar diye, sabah 4’te kalkıp çalışmaya başlıyorduk. Orada onların kölesi olduk” diye anlattı.

‘20 kadın ve çocuk Telafer’den Sinunê’ye kaçıyor’

Burada tutuldukları süre boyunca hep kaçmak için fırsat arıyorlar, bir gece kaçmaya karar veriyorlar. DAIŞ çeteleri kendilerini fark etmesin diye televizyonun sesini açıp kaldıkları yerden birer birer kaçıyorlar. Hezan Xelef kaçış hikayesiyle ilgili şunları ifade etti; “3 gün 3 gece boyunca kaçtık. Gündüz saklanıyor, gece kaçıyorduk. Yazın ortasıydı ve bir damla su yoktu. 20 kadın ve çocuktuk, Telafer’den kaçıp Sinunê’ye geldik.”

‘Toplu mezarların açılması için geri döndük’

Sinunê’ye ulaştıktan sonra burada bir gece kalıp oradan Güney Kürdistan’a gidiyorlar. Oradaki kamplara gitmiyor, eski Xanka’da çadır kuruyorlar. Bir yıl sonra Şengal’e dönmeye karar veriyorlar; “Toplu mezarlara sahip çıkmak ve açılmalarını sağlamak için geri dönmek istedik. Şimdi burada bir toplu mezar var, bu toplu mezar açılıncaya kadar rahat bir nefes alamayacağız. Yakınlarımız öldüler mi, yaşıyorlar mı bilmiyoruz.”

Hemedan köyündeki bu toplu mezar Irak kurumları tarafından 8 yıldır açılmıyor. Ferman şehitlerinin kemikleri artık rüzgar, su ve hayvanlar yüzünden yüzeye çıkmış durumda. Hezan Xelef bu durum karşısında yaşadığı derin acıyı şöyle anlattı; “O gün toplu mezara gittik, kemikler çıktı, kemikler yüzeye çıkmış, görünüyordu. Gelin bu toplu mezarı açın dedik, gelip etrafına çit çektiler ve ne zaman kaldıracaklarını bilmiyoruz. O toplu mezar açılıncaya kadar kalbimiz yaralı kalacak.”

‘DNA testi nedeniyle köylüler mezarı kazamıyor’

Köylüler gidip toplu mezarı açmak istiyorlar ancak DNA testi yapılması gerektiği için kazıp kemikleri çıkaramıyorlar. Sadece gidip toprağın üstüne çıkan kemikleri tekrar gömüyorlar.

Bağdat’tan bir heyetin köye geldiğini ancak kazıya başlamadan geri döndüğünü söyleyen Hezan Xelef Hisên, “Gelen heyetin yanına gittik, sizden bu toplu mezarı açmanızı istiyoruz dedik. Hava sıcak, işçilerimiz yorgun, mezarı açmaya vaktimiz yok dediler” dedi.

Şengal’de yüzlerce aile bu toplu mezarların açılmasını, yakınlarının kemiklerinin kendilerine verilmesini bekliyor. Ancak hükümetinin ilgisizliği yüzünden tilki ve köpekler bu kemikleri toprağın altından çıkartıyor.