شوان محەمەد: سەرژمێری لەم کاتەدا ترسناکترین پڕۆسەیە دژی کورد ئەنجام دەدرێت

کەرکووک

ئەندامی مەکتەبی سیاسیی حزبی زەحمەتکێشانی کوردستان جەخت دەکاتەوە، ئەنجامدانی سەرژمێری لەم کاتەدا ترسناکترین پڕۆسەیە دژی کورد بە درێژایی مێژوو کرابێت، دەشڵێت: پێویستە سەرکردایەتی کورد بە وریاییەوە لە ئەنجامدانی سەرژمێری بڕوانێت چونکە مەترسییەکی گەورەی بە دوادا دێت.

٣٠ـی مانگی ئایاری ڕابردوو سەرژمێری حکومەتى عێراق دەستی کرد بە سەرژمێری ئەزموونى لە عێراقدا و بڕیاریشە ٢٠ـی تشرینی دووەمی ئەمساڵ سەرژمێری گشتى لە سەرانسەری عێراق بە هەرێمی کوردستانیشەوە دەست پێبکات، ئەمەش دەبێتە نۆیەمین سەرژمێری لە مێژووی عێراقدا.

شوان محەمەد ئەندامێی مەکتەبی سیاسیی حزبی زەحمەتکێشانیی کوردستان لە چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ ڕۆژنیوز باسی لە مەترسییەکانی پشتی ئەنجامدانی سەرژمێری کرد لە عێراق بە گشتیی و لە پارێزگای کەرکووک بە تایبەتی.

“حکومەتەکانى عێراق بە درێژایی مێژوو پلانێکی ستراتیژیان هەبووە بۆ گۆڕینی دیموگرافیای کەرکووک”

شوان محەمەد وتی: لە ڕاستیدا پارێزگای کەرکووک زۆر لەمێژە ڕووبەڕووی گۆڕینی دیموگرافیا بووەتەوە، هەموومان دەزانین و مێژووش باسی کردووە لەساڵەکانی سەرەتای سەدەی بیستەوە دەست پێدەکات، بە داگیرکردنی حەویجە و دەوروبەری دەستی پێکردووە، لەڕێگەی خێڵە شوانکارەکانی عەرەبەوە دواتریش لەڕێگەی سیاسییەوە، لەسەردەمێکدا کەرکووک سنووری جوگرافییەکەی فراوان بووە بەڕادەیەک کەلارو دووز و کفری و چەمچەماڵ و تا گۆبتەپەش سەربە پارێزگای کەرکووک بوون.

ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، حکومەتە یەک لەدوای یەکەکانیش بە درێژایی مێژوو پلانێکی ستراتیژیان هەبووە بۆ گۆڕینی دیموگرافیای کەرکووک، لە ٤٠ساڵی ڕابردوودا، بەچڕی پڕۆسەی گۆڕینی دیموگرافیا دەستی پێکردووە، بەتایبەتی دوای هاتنی بەعسییەکان زیاتر چڕ بووەتەوە کە دیموگرافیای کەرکووک بگۆڕن ئەویش بە هێنانی عەرەبێکی زۆر و دەرکردنی کوردەکان و تێکدانی شار و شارۆچکە و گوندەکان، لە ڕووی ئیداریشەوە بچووکردنەوەی کەرکووک.

لەبارەی پڕۆسەی تەعریبی کەرکووک شوان محەمەد ئاماژەی بۆ ئەوەکرد، پڕۆسەی بەعەرەب کردن مێژوویەکی کۆنی هەیە، ناوچە عەرەبییەکان وەک پێویست کشتوکاڵی تێدا ناکرێت، هەمیشە هاتونەتە ناوچە کوردییەکان، لەبەر ئەوەی ناوچە کوردییەکان لە بارترە بۆ کشتوکاڵ و ئاژەڵداری، بۆیە بە بەراورد بە ڕابردوو ئێستا پڕۆسەی بەعەرەب کردن لەهەمووکات زیاتر بەڕێوە دەچێت.

“بە پشتیوانى ڕاکان جبووری کەرکووک پڕدەکەن لە عەرەبی هاوردە و دەبێتە کێشەیەکی گەورە”

سەبارەت بە مەترسییەکانی تەعریب لەسەر پارێزگای کەرکووک ئەندامەکەى مەکتەبی سیاسیی زەحمەتکێشان، تیشکی خستەسەر ئەوەی، کە لەسەرەتای ساڵی هەشتاکان حکومەتی بەعس بەچڕی کاری لەسەر کرد و زۆربەی گوندە کوردییەکانی تێکدا، زەوییەکانی لە ڕێگەی گرێبەستێکی کشتوکاڵییەوە دا بە عەرەبە هاوردەکان، ئەمەش بوو بەبەڵگە بۆیان پاش پڕۆسەی ئازادیی عێراق عەرەبە هاوردەکان بێدەنگ بوون، بەڵام پاش باشبوونی دۆخی حکومەتی عێراقی و نەمانی داعش و نەمانی دەسەڵاتی سیاسیی لەلایەن کوردەوە ئێستا گێچەڵ بە گوندە کوردیەکان دەکەن بەگرێبەستی حکومەتی بەعس.

ئەوەشی خستەڕوو، هەرچەندە دووجار پەڕلەمانی عێراق ئەو بڕیارانەی هەڵوەشاندووەتەوە کە لەلایەن ئەنجومەنی سەرکردایەتی شۆڕشی ڕابردووەوە دراوە، بەڵام پارێزگاری بەوەکالەتی کەرکووک پاڵپشتیان دەکات و عەرەب هەڵدەکشێت بەرەو کەرکووک و عەرەب لەکەرکووک پڕدەکەن و دەبێتە کێشەیەکی گەورە لەداهاتوویەکی نزیکدا.

سەبارەت بە ئامانجی تەعریب لەکەرکووک ئەو بەرپرسە کوردەى شاری کەرکووک باسی لەوەکرد، ئامانجیانە کەرکووک بکەنە شارێکی عێراقی و لە کوردستان دووربخەنەوە، بە هێنانی ڕێژەیەکی ئێجگار زۆری عەرەبەوە، هەروەها ململانێی نێوان عەرەبی شیعە و سونە کاریگەری لەسەر ئەم بابەتە هەیە، شیعەکان لێناگەڕێن سونەکان بەرەو خوار یاخوود بەرەو بەغدادیش بڕۆن.

 هەروەها شوان محەمەد دەشڵێت: لەسەردەمی داگیرکارییەکانی داعشدا حکومەتی عێراق ڕێگەی نەدا ئاوارەکانی ناوچە سونییەکان بچنە بەغدادەوە بەڵکو ڕێی بۆ کردنەوە بەرەو کوردستان بێن، ئەمەش دوو پلانە یەکەمیان شیعەکان دەیانەوێت سونە لەناوچەکانی خۆیان دووربخەنەوە، دووەمیش دەیانەوێت ناوچە کوردیەکانی پێ داگیر بکەن و کێشە بۆ کوردستان درووست بکەن، وە کێشەیەکی چارەسەرنەکراو درووست بکەن لەکوردستان.

” دەیانەوێت بەشێوەیەکی نەرم ٪٥٠ـی خاکی کوردستان لەکورد بسەننەوە”

هاوکات ئاماژەی ڕوونیشیکردەوە، بەپێی دەستوری عێراقی مادەیەک هەیە پێی دەوترێت مادەی ١٤٠، ئەم مادەیە ئەوەی جێگیر کردووە ئەم ناوچەیە ناوچەی کێشە لەسەرە، بەپێی دەستور ئەم سەرژمێرییە نادەستورییە، چونکە لەمادەی ١٤٠ سێ بڕگەیە، ئەوانیش ئاسایی کردنەوەی جوگرافیا و دیموگرافیا و دواتر سەرژمێری کردنی دانیشتوان و پاشانیش ڕیفراندۆمە، ئەزانین لەساڵی ٢٠٠٥ـەوە کە یاسا و دەستور لە عێراق جێگیر کراوە، حکومەتی عێراق خۆیان دوورگرت لەوەی مادەی ١٤٠ جێبەجێ بکەن و ناوچە جێناکۆکەکان ئاسایی بکەنەوە و دیموگرافیای ئاسایی بکەنەوە،بە بەرنامەش ئەو کارەیان نەکردووە.

ئەو بەرپرسە سیاسییە کوردەى کەرکووک ئەوەى خستەڕوو، لەماوەکانی ڕابردوودا شەش جار بڕیاردراوە سەرژمێری ئەنجام بدرێت لەدوای ساڵی ٢٠٠٣ـەوە تا ئێستا، بەهۆی ناوچە کێشەلەسەرەکان نەکراوە، کورد پشتبەستووە بەدەستور، چونکە دەستور دەڵێت پێش سەرژمێری دەبێت جوگرافیا و دیموگرافیای ناوچە جێ ناکۆکەکان ئاسایی بکرێتەوە پاشان سەرژمێری بکرێت، لەئێستادا قۆناغی یەکەم جێبەجێ نەکراوە چۆن دەکرێ قۆناغی دووەم جێبەجێ بکرێت.

شوان محەمەد هۆشداری ئەوەش دەدات، ئەوانەی لە پشتی پەردەوە کار بۆ جێبەجێکردنی ئەو پلانانە دەکەن، گەشتونەتە بڕوایەک عەرەبێکی زۆریان لەناوچەکانی خانەقین و سەعیدیە و جەلەولا و دوز و کەرکووک و مەخمور و گوێر تا شەنگال داناوە، دەیانەوێت بەشێوەیەکی نەرم ٪٥٠ـی خاکی کوردستان لەکورد بسەننەوە بەتاکتیکی نامرۆڤانەیان.

“ڕۆژێک دێت کورد دژی مادەی ١٤٠ دەوەستێتەوە”

هەروەها ئەوەشی ڕوونکردەوە، گەر بێت و سەرژمێری بکرێت و سەرژمێری پەسەند بکرێت هەر هاوڵاتییەک لەکوێ تۆمارکرا دەبێت بە هاوڵاتیی ئەو شوێنە، دواتر دەتوانێت لەو جێگەیە دەنگ بدات، دواتر دەڵێن با ڕیفراندۆم بکرێت و ماددەی ١٤٠جێبەجێ بکەین، من وتوومە ڕۆژێک دێت کورد دژی مادەی ١٤٠ دەوەستێتەوە، چونکە کاتێک جێبەجێی دەکەن لە دژی کورد و لەبەرژەوەندی عەرەبدایە، گەر لە ساڵانی ٢٠٠٧ یان ٢٠١٠یان ٢٠١٥ کرابا، کورد کێشەی نەبوو، چونکە ئەو تەعریبەی ئێستا هەیە ئەوکات نەبوو، ئەوکات کورد لە جەلەولا و سەعدیە و شنگال بوو، بەڵام ئێستا کورد لەو ناوچانە زۆر کەمی کردووە.

ئەو بەرپرسەی حزبی زەحمەتکێشان جەختی لەوەکردەوە ئەنجامدانی سەرژمێری لەم کاتەدا کێشەی گەورە بەدوای خۆیدا دێنێت، لەدەستدانی خاک بەدوای خۆیدا دێنێت.چونکە هەرکەس لەهەر شوێنێک تۆمار بکرێت دەبێت بەشوێنی ئەو کەبوو بەشوێنی دەتوانێت بڕیار لەسەر ئەو شوێنە بدات و دەنگی لێبدات.

سەبارەت بەو کارانەی پێویستە کورد ئەنجامی بدات لە ناوچە کێشە لەسەرەکان ئاماژەی بۆ ئەوەکرد، پێویستە کورد واز لەململانێی ناوخۆیی بهێنێت، چونکە ململانێی ناوخۆیی زیانی بەهەموو شتێکمان گەیاندووە، هەروەها دەبێت کورد کوردستانیانە پلان داڕێژێت بۆ ڕێگریکردن لەتەعریب، دەبێت پڕۆژەکان نیشتیمانی و سترتیژی بن نەک پڕۆژەی حزبی بن، پێویستە سەرکردایەتی کورد بەئاگا بێتەوە، چونکە ئایندەیەکی زۆر ترسناک لەپێشمانە، چونکە ئێمە هەرچیمان کردووە لە پێناوی خاک بووە ئێستا بەشێوەیەکی لەسەرخۆ خاکمان لێ دەسێننەوە.

” ئەگەر کورد بە سەرژمێری ڕازی بێت زیانێکی زۆر گەورە دەکات”

هەروەها تیشکی خستەسەر ئەوەی، گەر بێت و بەسەرژمێری ڕازی ببین زیانێکی زۆر گەورە دەکەین، ئەوکات تەنها بە قسە دەتوانین بڵێین کەرکوک کوردستانیە، چونکە ئەوکات بە ژمارە قسەت لەگەڵ دەکات، دەڵێت با ڕیفراندۆم ئەنجام بدرێت، چونکە لەبەرژەوەندی دەبێت، ئەوکات کورد دەبێت دژی دیموکراسی کار بکات، دەبێت کورد یەکگرتوو بێت و پلانی ستراتیژی دابڕێژێت، بۆ ئەوەی ڕێگری لەتەعریب بگیرێت.

ئەو بەرپرسەی زەحمەتکێشان باسی لەوەشکرد، عەرەب لە کەرکووک هاوشێوەی ئیسرایل کاردەکات لەفەلەستین خۆیان داگیردەکرێن و کۆمەڵگەی جولەکە نشین لەسەر خاکەکەیان درووست دەکرێت دێن لەکەرکوک تۆڵەی ئیسرائیل لە لەکوردەکان دەکەنەوە، دەبێت کورد واز لەململانێی ناوخۆیی بهێنێت گەر حزبە کوردیەکان خاکیان لا گرنگە ئەوە خاکەکەمان بەشێوەیەکی لەسەرخۆ لێ دەسێنن، لەداهاتوو بەناوی هەڵبژاردن بەناوی دیموکراسی کەرکوک لەکورد دەسێننەوە، ئەوان باسی کاری هاوبەشی و پێکەوەژیان ناکەن بەڵکو دەڵێن کەرکوک هی ئێمەیە.

لەکۆتاییشدا ا شوان محەمەد وتی، کورد لە بەهێزترین کاتی دەسەڵاتیدا باسی لە پێکەوە ژیان دەکرد، بەڵام عەرەب هیچ کات باسی پێکەوە ژیان ناکات و دەڵێن کەرکووک عێراقیە و هاوڵاتییانی کەرکووکیش هاوڵاتیی عێراقین، دەبێت بەوە ڕازی بیت و واز لەکوردستانی بوونی کەرکوک بێنیت، ئومێد دەکەم حزبەکوردیەکان و تاکی کورد و نوسەر و ڕۆشنبیران و ڕۆژنامەنوسانی کورد ئاگامان لەم دۆخە بێت.

هـ.ح